Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Aşamaları ve Açıklamaları

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi kuramı nasıl bir hiyerarşik sıralama izler ? 

Alt  düzeydeki ihtiyaçlar giderildikten sonra üst aşamadaki ihtiyaçlar doyurulmaya başlanır.

Maslow güdüleri aşamalı bir yapı içinde görür.İnsan en alt basamaktaki gereksinimini giderdikten sonra  ,bir üstteki gereksinime yönelir.Birey kendini gerçekleştirmek mertebesine ulaşmak için temel olan bu gereksinimler insanın varlığının gelişmesi için vazgeçilmezdirler. Gereksinimleri bir alt düzeyde en yüksek düzeye doğru piramit şeklinde bir ihtiyaçlar hiyerarşisi mevcuttur.

Maslow  kuramının iki temel ilkesi vardır: Bunlar insanların gelişimine temel olan gereksinimleri alt düzeyde en yüksek düzeye doğru sıralanmalı bir yapı oluşturur. Temel fizyolojik gereksinimler (açlık ,susuzluk, cinsellik gibi ) En üst düzey gereksinimleri ise kendini gerçekleştirmedir.

 Piramitsel yapı içinde en alt düzeydeki bir gereksinim karşılanmadan üst düzeydeki bir gereksinim ortaya çıkmaz.

                              

                                                Gereksinimler Hiyerarşisi

 

1. Fizyolojik gereksinimler: Bunlar açlık ,susuzluk, cinselliktir. Fizyolojik gereksinimlerin  yerine getirilmesi yaşamın sürdürülmesinin ön şartıdır. Bu sebeple insanlar Öncelikle biyolojik dengelerini sağlayabilmeleri ,koruyabilmeleri için gerekli olan yiyecek, içecek, barınma , uykusuzluğu giderme gibi önde gelen fizyolojik gereksinimleri karşılayabilmek için güdülenirler. Fizyolojik gereksinimler giderilmediği zaman organizma üzerinde baskı meydana gelir.  Başka güdülerin harekete geçmesine engel olurlar. Bu nedenle öğrencilerin aç, uykusuz, yorgun olduğu durumlarda ,sınıf ortamının rahatsız ,soğuk olduğu durumlarda öğrencilerin ders dinlemelerini Beklemek çok gerçekçi bir durum değildir.

2.Güvenlikte olmak:  Fizyolojik gereksinimleri karşılanan biri kendisini güvende hissetmek istiyor.  Korku ve kaygı öğrencilerin güvensizlik duygularını neden olur. Öğretmen sınıfta öğrenciler için güvenli bir ortam oluşturmalı.  Derse başlamadan hedeflerini öğrencilere açık bir şekilde söylemelidir . Başarı objektif olarak değerlendirilmelidir. Sınıfta uygulanması gereken kurallar öğretmen ve öğrenciler tarafından iyi bir şekilde bilinmelidir.

3.Ait olma : Öğrencilerin fizyolojik ve güvenlikte olma gereksinimlerini giderildikten sonra üyesi oldukları topluma ait olduklarını hissetmek isterler. Okul ortamında öğrenci öğretmeni ve arkadaşları tarafında benimsendiğinin ,sınıfın bir parçası haline geldiğini görmek istiyor.  Bu nedenle öğretmen her bir öğrencileri ayrı ayrı bireyler olarak görmeli , hepsiyle tek tek ilgilenmelidir.  Ayrıca öğrencilerin birbirleri ile ilişki kurmalarını , birbirlerini sevmesini sağlayacak bir ortam oluşturmalıdır. 

4.Saygınlık sağlamak: Birey yukarda sıralanmış olduğumuz gereksinimleri karşıladıktan sonra kendine saygı duymayı , arkadaşlarının ona saygı duymasını ve yetenekleri ile niteliklerinin arkadaşları tarafından takdir edilmek ister.

Öğretmenler sınıf ortamında öğrencilerin bu gereksinimlerini karşılamak için öğrencilerin yeteneklerinin bilerek onların yeteneklerini ve olumlu davranışlarını ödüllendirilmelidir.

Okulda başarılı öğrencilere teşekkür ,takdirname gibi ödüllerin verilmesi öğrencilerin bu gereksinimlerini karşılayabilir.

Öğrencilerin akademik başarısızlıklar karşısında onları eleştirmek yerine, onlara başarılı olmalarını sağlayabilecek ortamlar hazırlanması öğrencinin güncellenmesini sağlayabilir.

Öğrencilerin bu tür ihtiyaçlarının karşılanmaması durumunda öğrencide aşağılık duygusu ,zayıflık ve Çaresizlik duyguları gibi duygular ortaya çıkar.

5.Kendini gerçekleştirme: Son aşamadır. Birey temel gereksinimlerini tamamını karşıladıktan sonra kendini gerçekleştirme güdüsü davranışına yönelir. Kendisini gerçekleştirme , bireyin kendi yeteneklerini sonuna kadar kullanılarak istediği yere gelebilme ve hedeflerine ulaşabilme isteği ve çabası olarak tanımlamak mümkündür.

Üst düzey gereksinimler hiçbir zaman tamamıyla karşılanmaz.

Birey bu konuda sürekli bir açlık hissi içerisindedir ve sürekli daha iyisini en mükemmelini , zirve yaşantılar yaşamak ister.

Maslow yukarıda söz ettiğimiz gereksinimlerin dışında bilme - anlama ve estetik gereksinimlerimizden bahsetmektedir. Bilme – anlama, bilgi edinme evleri, tanımaya çalışmak, dünyadaki güvenliği sağlama yollarını araştırma gibi gereksinimlerdir.

Bazı bireyler sürekli bilinmeyenin peşindedir ve bilinmeyeni bulmaya anlamlı hale getirmeye çalışır.
Bu bilgilere ulaşılmadığını da ise bu durum o bireyi oldukça rahatsız edebilir.

Estetik gereksinimleri ise bazı insanların çirkinlik ,düzensizlikten rahatsız olmaları düzenden , dengeden ve güzellikten güzel ortamlardan bulunmaktan hoşlanmaları şeklinde ortaya çıkmaktadır.

Bu gereksinimleri üst düzeyde yer alan , kendini gerçekleştirmenin kapsamında var olduğunu kabul eder. Yeşilyaprak 2002