Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi, xx. Yüzyıl Başlarında Dünya Tarihi ve Gelişmeler

Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

xx. Yüzyıl Başlarında Dünya

Dünya Savaşı 1914 1918 Birinci Dünya Savaşı'nın nedenleri şu şekilde sıralanabilir.

• Milliyetçilik akımı ve bu akımın bir sonucu olarak ulusal anlayışın yayılması
• Sanayileşmiş devletler arasında sömürge yani hammadde ve pazar rekabetinin artmış olması
• 1870 de İtalya ve 1871 Dede Almanya'nın siyasi birliklerini kurmalarının Ardında Avrupa'daki siyasi dengelerin bozulmuş olması
• Ondokuzuncu yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa devletleri arasında Siyasi ve askeri bloklaşmalar yaşanmaya başlaması

Birinci Dünya Savaşı sırasında ittifak devletleri

Almanya

Avusturya- Macaristan

Tarafsız kalan devletler

Osmanlı Devleti

Bulgaristan

İtalya

Karadağ

Romanya

Yunanistan

Belçika

Portekiz

Japonya

Amerika Birleşik Devletleri

İtilaf Devletleri

İngiltere

Fransa

Çarlık Rusya

Sırbistan

Birinci Dünya Savaşı'ndan önce İngiltere , Fransa ve Rusya'nın aralarında yapmış oldukları anlaşmalar 1904 İngiltere , Fransa Anlaşması Entente cardiale 

1908 İngiltere Rusya Anlaşması Reval Görüşmeleri

İtalya 1883 yılında ittifak devletleri tarafından yer alırken 1915 de itilaf devletleri tarafından katılmıştır .

Dikkat: İsviçre, İspanya, İsveç, Danimarka, Hollanda ,Norveç Savaş süresince tarafsız kalmış olan ülkelerdir.

Birinci Dünya Savaşı'nın gelişmesi

Schlieffen Planı: Almanya'nın Birinci Dünya Savaşı'nda uygulamaya çalıştığı Savaş planıdır.  Buna göre önce Fransa Savaş dışında bırakılacak, Ondan sonra da Rusya ve İngiltere ve savaş dışında içilecek, fakat Fransa'nın Marn hattındaki güçlü direnişi bu planın başarısız olmasına neden olmuştur.

Marn Hattı : Fransa'nın Almanya'yı durdurdu savunma hattıdır.

Osmanlı Devleti Savaş başladığından tarafsızlığını ilan etti. 

Osmanlı devleti bir yandan olası bir savaşta hazırlanmakta diğer yandan da ekonomik kısıtlamalardan kurtulmak amacındaydı. 
Bu doğrultuda 1 Ekim 1914 tarihinde kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırdığını ilan etmiştir.

Dikkat: Osmanlı Devleti'nin kapitülasyonları kaldırılmasına en çok Almanya'da Avusturya-macaristan İmparatorluğu karşı çıktı.  Bu durum her iki devletin Osmanlı Devleti'nin sömürge olarak gördüklerini kanıtlamaktadır.

Dikkat: Osmanlı Devleti , Avusturya Macaristan , İtalya'ya Güven duymuyordu. Bundan Avusturya Macaristan'ın Bosna Hersek'i topraklarına katılması ,  İtalya'nın ise Trablusgarp'ı işgal etmiş olması ve etkili olan unsurlardır.

Dikkat:  Bu dönemde Osmanlı yönetiminde söz sahibi olan İttihat ve Terakki Fırkası Almanya hayranıydı . İttihat ve Terakki yöneticileri kaybedilen Topraklar ancak Almanya'nın yanında savaşa girilmesi durumunda geri alınabileceği düşüncesine sahiptiler.

Dikkat: Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı sırasında şu cephelerde savaşmıştır.

Taarruz cepheleri :

Kafkasya Cephesi

Süveyş Kanalı cephesi

Savunma cepheleri:

Çanakkale cephesi

Suriye Filistin cephesi

Irak cephesi

Yardım gönderilen cepheler:

Makedonya cephesi

Romanya cephesi

Galiçya cephesi

İtilaf Devletleri savaş sırasında Osmanlı topraklarını aralarında paylaşmak amacıyla aşağıdaki gizli anlaşmaları yapmışlardır.

İstanbul yani Boğazlar Antlaşması:
İngiltere , Fransa , Çarlık Rusya arasında imzalanmıştır.  Rusya'ya boğazların verilmesi kabul edildi.

Londra Antlaşması:

İngiltere , Fransa , Çarlık Rusya ve İtalya arasında yapılmıştır . Eğer savaşa girerse Antalya ve çevresinin İtalya'ya verilmesi bu anlaşmaya göre kabul edilmiştir.

Sykes-Picot Anlaşması ve petrograd Protokolü:
İngiltere ve Fransa arasında yapıldı.  Basra petrollerini İngiltere'nin Kuzey Irak Musul ve çevresi ise Fransa'nın alınması yönünde kabul görmüştür. Çarlık Rusya anlaşmayı Doğu Anadolu'nun kendisine verilmesi karşılığında kabul etmiştir.

Mac mahon Antlaşması:

İngiltere'nin Mısır valisi ile Hicaz Emir'i Hüseyin arasında gerçekleştirmiş olduğu bir anlaşmadır.  İngilizler Araplara bağımsızlık Vadettiği  bir anlaşmadır.


Saint Jean de Maurienne Antlaşması.

Çarlık Rusya'nın savaştan çekilme ihtimalinin güçlenmesi üzerine bu boşluğun italya'yla doldurulması amacıyla İtalya'ya Bu anlaşma ile İzmir verilmiştir.

Dikkat: Birinci Dünya Savaşındaki gizli anlaşmalar bolşevik devrimi sonrası Sovyet Rusya tarafında dünyaya duyurulmuş yani deşifre edilmiştir.

Balfour Deklarasyonu:

2 Kasım 1917 İngiliz Dışişleri Bakanı Arthur Balfour ‘ un ortaya atmış olduğu bu düşünce ile Filistin ve İsrail devletinin temelleri atılmış oldu .