Osmanlı Devletinin I.Dünya Savaşnda savaştığı Cepheler ve Alınan Sonuçlar. Kpss ve Ygs,Lys Hazırlık Tarih Notları

OSMANLI DEVLETİ'NİN I.DÜNYA SAVAŞINADA SAVAŞTIĞI CEPHELER

KAFKAS CEPHESİ

Kafkas cephesinde askeri harekat Rusların 1 Kasım 1914’te Osmanlı sınırının geçmesi ile başladı. Savaşı'nın nedenleri

1. 1877 1878 Savaşı yani 93 Harbi sonunda Ruslara bırakılmış olan Kars Ardahan ve Batum'un geri alınarak Kafkasya'ya hakim olmak istemesi(siyasi neden)
2. Orta Asya'da yaşayan Türkler ile temasa geçilerek Turancılık yani Pantürkizm düşüncesinin gerçekleştirilmek istemesi (ideolojik neden)
3. Bakü petrollerinin ele geçirilmek istenmesi (ekonomik neden)

Kafkas cephesindeki savaşın gelişimi

 22 aralık 1914 te başlayıp bir hafta süren Sarıkamış Harekatı Osmanlı Devleti'nin yenilgisi ile sonuçlandı . Sarıkamış faciasına fırsat bilen Rusya saldırıya geçerek 1916 yılı başlarında Erzurum, Muş, Bitlis, Trabzon ve Erzincan'ı ele geçirdi.
Çanakkale savaşlarının sonuçlanmasından sonra doğuda bulunan 16. Kolordu Komutanlığına atanan Mustafa Kemal Paşa yaptığı başarılı savaşlar sonucunda ,Muş ve Bitlis'i Ruslardan geri aldı.

 1917 de Rusya'da çıkan ihtilal Kafkas cephesindeki savaşın durmasına neden oldu.

 Rusya'daki bolşevik yönetimi ittifak devletlerinden Barış istedi.

Kafkas cephesindeki Savaşı'nın sonuçları

Polonya'da Brest Litovsk antlaşması imzalandı.  3 Mart 1918 Rusya 1878 Berlin Antlaşması ile osmanlılardan aldığı Kars, Ardahan ve Batum geri vererek Doğu Anadolu'yu tamamen boşalttı.

Dikkat: Brest Litovsk Antlaşması Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'nda Toprak kazandığı tek antlaşmadır.

Bilgilendirelim: Tehcir Kanunu Birinci Dünya Savaşı'nda Rus işgali ile birlikte Ermeniler Doğu Anadolu'da katliamına giriştiler.  Ermenilerin bu davranışları karşısında Osmanlı Hükümeti tedbir alarak Ermenileri zorunlu Göçe tabi tutan Tehcir Kanunu çıkardı.  Ve Ermeni isyanlarından ve katliamlarından sonra Ordu'nun ve devletin güvenliğini sağlamak amacıyla çıkarılan Bu kanun ile 27 Mayıs 1915 te yürürlüğe girdi Anadolu'daki Ermeniler savaş alanı olmayan fakat Osmanlı Devleti'nin sınırları içinde bulunan Suriye ve Lübnan'a yerleştirildi.

ÇANAKKALE CEPHESİ

Çanakkale Savaşları Birinci Dünya Savaşı içinde ayrı bir özelliği olan tarihin akışını değiştiren Türk milletinin kahramanlık destanıdır.

İtilaf devletlerinin Çanakkale cephesini açma nedenleri

1. Müttefikleri olan Rusya'ya yardım ulaştırmak istemeleri

2.İstanbul ve boğazları ele geçirerek Osmanlı Devleti'nin savaştığı bırakmak istemeleri.

Düşünelim: Böylelikle Savaş yeniden Avrupa kıtasına çekilecek ve Almanya İtilaf devletlerince sıkıştırılarak barışan zorlanacaktı.
3. Balkan devletlerinin ittifak grubunun yanında savaşa girmelerini engellemeyi amaçlamak.
4. Balkanlar üzerinden Almanya'ya yeni bir cephe açmak istemeleri.
5. İngiltere'nin kanal harekatının girişmiş olan Türk ordusunun dikkatini Çanakkale'ye çekerek sömürgelerine giden yolların güvenliğini sağlamak istemesi.

Çanakkale Savaşı'nın sonuçları

1. I.Dünya savaşının ömrü 2 yıl uzadı

2. Uzayan Savaş , savaşan devletlerin ekonomilerinin bozulmasına neden olurken bu dönemde Savaş dışında bulunan Amerika ve Japonya gibi devletlerin güçlenmesine neden oldu

3. İngiltere ve Fransa sömürgelerinde Prestij kaybına uğradı

4. Rusya müttefiklerinden yardım alamadığı için ekonomik ve sosyal bunalıma girdi

5. Rusya'da rejim değişikliği yaşandı

6. Rusya Birinci Dünya Savaşı'ndan çekildi

7. Mustafa Kemal'in başarılı olması kendisini güvenilmesini ve Milli Mücadele'nin önderi kabul edilmesinin temel oluşturdu

8. Bulgaristan ittifak bloğundan savaşa katıldı.

Düşünelim: Bu durum Osmanlı Devleti'nin müttefikleriyle olan kara bağlantısını kolaylaştırmıştır.

Dikkat: Çanakkale Zaferi aynı zamanda İstanbul'un ve imparatorluğun işgalinde geciktirmiştir.

KANAL CEPHESİ

Açılma nedenleri:

1.Osmanlı Devleti'nin Mısırı İngiltere'den geri almak istemesi

2.Almanya'nın istek ve teşviki

3.Hindistan yolunun denetim altına alınarak İngilizlerin sömürgeleri ile olan bağlantılarının kesilmek istenmesi.
Sonucu:
Ulaşım imkanlarının sağlanamaması ve Mekke Şerifi Hüseyin'in İngilizlerin kışkırtmasıyla Osmanlı Devleti'ne karşı ayaklanması nedeniyle başarısız olmuştur.

Düşünelim: Arapların İngilizler ile anlaşarak Osmanlı Devleti'ne karşı savaşmaları İslamcılık yani ümmetçilik ve vatandaşlık duygularının zayıfladığını gösterir.

IRAK CEPHESİ

Açılma nedenleri:

1.İngilizlerin Abadan ve Musul petrollerinin korumak istemesi

2.İngilizlerin kuzeye doğru ilerleyerek Ruslarla birleşip Anadolu'yu çember içine almak istemesi

3.İngilizlerin Türk kuvvetlerinin İran'a girmesini ve Hindistan'ı tehdit etmesini önlemek istemesi.
Sonucu:
İngilizler bahsedilen amaçlara ulaşabilmek amacıyla 1914 kasım'ında basra'ya asker çıkarmış fakat kut'ül Amare bölgesinde yenilgiye uğramışlardır.