Olay Çevresinde Gelişen Edebi Metinler LYS Hazırlık Konu Anlatımı

OLAY ÇEVRESİNDE GELİŞEN EDEBİ METİNLER

Olay Çevresinde Gelişen Edebi Metinleri Tanıma ve Gruplandırma
a. Anlatmaya Dayalı Metinler:

Masal

Destan

Halk hikayesi

Mesnevi

Manzum hikaye

Hikaye

Roman

b. Göstermeye Dayalı Metinler:

Geleneksel Tiyatro

Karagöz

Orta oyunu

Meddah

Köy seyirlik oyunu

Tuluat

Modern Tiyatro

Trajedi

Komedi

Dram

Olay çevresinde gelişen edebi metinlerin genel özellikleri:

1. Benzer yönleri

a.Tüm edebi eserler gibi her iki çeşit eserde özünde insanı konu alır.

b.Her iki eser ve edebi eserdir.

c.Her iki çeşit eserde kurmacadır, gerçeği doğrudan yansıtmaz.
 

d.Her iki eserde bir olay üzerine kurulur ve bu olaylar bir çatışmaya dayanır. ( insan- insan, insan- toplum , insan- doğa , insan- gelenek, İnsan- kötülük)

e.Her iki eserde oluştuğu dönemin zihniyetini (sosyal ekonomik kültürel özelliklerini) yansıtır.
 

f.Her iki çeşit eserde de yazıldığı dönemin izlerini yansıtan edebi bir dil kullanılır.
 

g.her iki çeşit eserde de olayı yaşayan kişiler olayın yaşandığı zaman ve olayın yaşandığı yer unsurları vardır.

h. Her iki çeşit eserde de serim düğüm çözüm bölümleri bulunur.
 

2.Farklı yönler

a. Anlatmaya dayalı eserleri doğrudan okuyucuya ulaşır. (kitap ,dergi, anlatıcı gibi) aracılarla. Göstermeye dayalı metinler arada görev alan gösteri sanatçısı yönetmen oyuncu görevli gibi aracılarla seyirciye ulaşır. Bu nedenle bu türde gösteri öğeleri de edebiyatın içine girer. ( sahne dekor efekt ışık gibi)
 

b. Anlatmaya dayalı metinler bireye ,göstermeye dayalı metinler topluluğa hitap eder.
 

c. Anlatmaya dayalı metinler sanatçısının oluşturduğu şekilde kalır. Göstermeye dayalı metinler özü korunarak günün koşullarına göre uyarlanabilir.
 

d. Anlatmaya dayalı metinler sanatçının üslup özelliklerini taşır. Göstermeye bağlı metinler ise aradaki sanatçıya yönelik olarak sahne tekniğine yönelik terimler de içerir.
 

e. Anlatmaya dayalı edebi metinler okuyucunun algılamasıyla nitelik kazanır. Göstermeye dayalı metinlerin niteliği ve başarısı onun sahneleyen yönetmen ve oyuncu kadrosunun yeteneğine bağlıdır. Çok basit bir metin çok ilgi çekebilir veya çok nitelikli bir metin başarılı olmayabilir.