Türkiye'de Nüfus ve Yerleşme
Tanım ve örnekler
Nüfus: sınırları belirlenmiş bir alanda
yaşayan insan sayısına verilen addır.
Demografya:
Nüfusun özelliklerini, nüfus artış hızını, nüfus hareketlerini inceleyen bilim
dalıdır.
Nüfus artış hızı: Doğum oranı
ile ölüm oranı arasındaki farka denir.
Türkiye'de nüfus artışını etkileyen faktörler:
Türkiye'de nüfus artışını etkileyen faktörler:
Doğumlar ,ölümler
ve göçler nüfus artışını etkileyen faktörlerdendir.
Hatırlatalım: Bir yerde doğumlar ölümlerden fazla
ise doğal nüfus artışı oluşur.
Gelişmiş ülkelerde nüfus artmasından daha çok göçler etkili iken ülkemizde nüfus artışı üzerinde daha çok doğumda etkili olmaktadır.
Nüfus artış hızını arttıran nedenler:
Gelişmiş ülkelerde nüfus artmasından daha çok göçler etkili iken ülkemizde nüfus artışı üzerinde daha çok doğumda etkili olmaktadır.
Nüfus artış hızını arttıran nedenler:
- Doğum oranının ölüm oranından fazla olması
- Bebek ölüm oranlarının azalması
- Sağlık hizmetlerinin gelişmesi
- Eğitim seviyesinin düşük olması
- Ortalama yaşam süresinin artması
- Beslenme koşullarının iyileşmesi
- Gelenek ve görenekler
- Dini inanışlar
- Dışarıdan yapılan göçler.
Nüfus artış hızını azaltan nedenler:
- Aile planlamaları
- Eğitim seviyesinin yükselmesi
- Kadının iş hayatına girmesi
- Ülke dışına yapılan göçler
- Sanayileşme
- Doğal afetler
- Savaşlar ve etnik baskılar
- Salgın hastalıklar.
Hatırlatalım: Geri kalmış ülkelerde nüfus artış hızı ,doğumlar fazla olduğu için gelişmiş ülkelere göre oldukça fazladır.
Nüfus artış hızının olumsuz sonuçları:
- Kişi başına düşen gelir azalır
- Kalkınma hızı yavaşlar
- Yaşam standartı düşer
- İhracat gelirleri azalırken ithalat giderleri artar
- Doğal
kaynaklar hızla tükenir.
İşsizlik artar - Köyden kente göç artar
- Beslenme ve sağlık hizmetleri aksar
- Çarpık kentleşme artar
- Nüfusa bağlı (demografi) yatırımlar artar
- Çevre kirliliği artar
- Belediye hizmetleri aksar.
Nüfus artışının olumlu sonuçları:
- Üretim artar
- İş gücü ve ücretler ucuzlar
- Vergi gelirleri artar
- Mal ve hizmetlere olan talep artar
- Piyasa genişler
- Ülke nüfusu genç ve dinamik bir yapı kazanır
- Ülkenin askeri gücü artar.
Hatırlatalım: Nüfus artış hızının yüksek olduğu özellikle gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelerde önemli bir sorundur.
Nüfus sayımı:
Nüfusun
miktarını ve yapısını belirlemek amacıyla yapılan sayım işlevidir.
Bu sayımlarda
- Nüfus miktarı
- Yaş durumu
- Okur yazar oranı
- Cinsiyet oranı
- Çalışan nüfusun Sektörel dağılımı
- Kırsal kentsel nüfus oranı
- Nüfus artış hızı
- İşsizlik oranı
- Asker çağındaki nüfus
- Seçmen sayısı
Gibi demografik özellikler tespit edilir.
Nüfus sayımları ülkenin büyüme hızını ve kalkınma hızı da belirler.
Hatırlatalım: Ülkemizde ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmış, ikinci nüfus sayımı ise 1935 yılında yapılmıştır. 1935 - 1990 yılları arasında her beş yılda bir sayım yapılmıştır. 1990 dan sonra her 10 yılda bir sayım yapılması kararlaştırılmıştır. 2007 yılından sonra adrese dayalı nüfus sistemine geçilerek her yılın son günü nüfus tespiti yapılmaktadır.
Nüfus sayımları ülkenin büyüme hızını ve kalkınma hızı da belirler.
Hatırlatalım: Ülkemizde ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmış, ikinci nüfus sayımı ise 1935 yılında yapılmıştır. 1935 - 1990 yılları arasında her beş yılda bir sayım yapılmıştır. 1990 dan sonra her 10 yılda bir sayım yapılması kararlaştırılmıştır. 2007 yılından sonra adrese dayalı nüfus sistemine geçilerek her yılın son günü nüfus tespiti yapılmaktadır.
