II. TBMM'nin açılması 11 Ağustos 1923
II.TBMM 1 Ekim 1927 ye kadar çalışmış, önemli inkılap hareketlerinin yapılmasına öncülük etmiştir
- II.TBMM'nin gerçekleştirdiği bazı önemli işler şunlardır
- Lozan Anlaşmasının onaylanması 23 Ağustos 1923
- Ankara'nın başkent ilan edilmesi 13 Ekim 1923
- Cumhuriyet'in ilan edilmesi 29 Ekim 1923
- Halifeliğin kaldırılması 3 Mart 1924
Ankara'nın başkent ilan edilmesi 13 Ekim 1923
13 Ekim 1923 te anayasada yapılan ek 1 madde ile Yeni Türk Devleti'nin başkenti Ankara oldu.
Düşünelim: Böylece devlet Merkezi konusundaki tartışmalar sona ermiş Ayrıca milli mücadelenin başında biri ortaya konan Ankara'nın İstanbul'a hakim olması gerektiği şekilde gerçekleşmiştir.
Cumhuriyet'in ilan edilmesi 29 Ekim 1923
Cumhuriyetin ilan edilmesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
- Ulus egemenliği düşüncesinin gerçekleştirmek istenmesi
- Saltanatın kaldırılmasından sonra ortaya çıkan rejim tartışmalarının ve devlet Başkanlığı sorununun çözümlenmek istenmesi
- Meclis hükümeti sistemine bağlı olarak 1923 Sonbaharda hükümet bunalımının yaşanması.
Cumhuriyetin ilan edilmesinin sonuçları ise şu şekilde sıralanabilir.
- Devletin yönetim şekli belirlendiği Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık kurumları oluşturuldu
- Devlet Başkanlığı sorunu çözüme kavuşturuldu
- Hükümet kurma şekli değişti ve kabine sistemine geçildi
- Ulusal Egemenlik ilkesi resmiyet kazandı.
SORU:
Aşağıda verilmiş olanlardan hangisi Cumhuriyet Dönemi ile ilgili gelişmelerden birisi değildir?
A) Kabotaj Kanunu'nun çıkarılması
B) Halifeliğin kaldırılması
C) Çok partili hayata geçiş amacıyla siyasi partilerin kurulması
D) Sadabat paktının imzalanması
E) Kanuni Esasi'nin kabul edilmesi.
ÇÖZÜM:
Kanuni Esasi 1876 Anayasası Osmanlı Devleti'nde ikinci Abdülhamid devrinde kabul edilen bir anayasadır Dolayısıyla Kanuni Esasi'nin kabul edilmesi Cumhuriyet Dönemi gelişmeleri arasında olduğunu söylemek imkansızdır.
CEVAP: E
Hatırlayalım: Cumhuriyet'in ilan edilmesi ile rejim sorunu Mustafa Kemal Paşa'nın cumhurbaşkanı seçilmesi ile devlet Başkanlığı sorunu çözümlendi.
Kabine sistemine geçilmesi ile de hükümet bunalımı ortadan kalkmış oldu.
Halifeliğin kaldırılması 3 Mart 1924
Halifeliğin kaldırılmasının nedenleri
- Cumhuriyetin ilanı ve devlet başkanının seçilmesi ile Halifeliğin herhangi bir rolünün kalmamış olması.
- Saltanatın kaldırılması ve cumhuriyetin ilanından sonra eski rejim taraftarlarının sığınabilecekleri tek güç olarak Halifeliğin kalmış olması
- Halife Abdülmecit Efendi'nin devlet başkanı gibi davranmaya devam etmesi
- Bazı TBMM üyelerinin TBMM halifeliğin halife de Sevemem indir şeklinde propagandalara girişmeleri
- Laik devlet düzeninin oluşturulmak istenmesi.
Halifeliğin kaldırılmasının sonuçları
laikliğe geçişin en önemli aşaması gerçekleşmiş olduğu inkılaplar için elverişli bir ortam Hazırlandı Türkiye'de ümmetçilik arayışları sona erdi yönetimde Birlik güçlendi Ulusal Egemenlik anlayışı tekisin dış Siyasette karşılıklı güvenin sağlanmasında önemli bir adım atıldı.
Hatırlayalım: Halifeliğin kaldırıldığı aynı gün dört önemli gelişme daha yaşanmıştır bu gelişmeler şunlardır.
Hatırlayalım: Halifeliğin kaldırıldığı aynı gün dört önemli gelişme daha yaşanmıştır bu gelişmeler şunlardır.
- Şeriye ve Evkaf vekaletinin kaldırılması
- Erkanı harbiye-i Umumiye vekaletinin kaldırılması
- Tevhidi Tedrisat Kanunu'nun çıkarılması
- Son Halife'nin ve Osmanlı hanedanının Türkiye Cumhuriyeti topraklarında oturmalarının yasaklanmasıdır.
Dikkat: Şeriye ve Evkaf vekaletinin yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Bunun yorumunu şu şekilde yapabiliriz Şeriye ve Evkaf vekaletinin kaldırılması Türkiye'de yönetim Birliği'nin güçlenmesinde etkili rol oynamıştır.
Hatırlayalım: Erkanı harbiye-i Umumiye vekaletinin kaldırılması Türkiye'de Ordu'nun siyasetten ayrıştırılması amacına yönelik olan bir harekettir.
SORU:
- Halifeliğin kaldırılmasıyla şeriata aykırı olduğu yolunda fetva vermeye kalkışan fetva Makamının ortadan kaldırılması
- Siyasal amaçla sömürülebilecek olan Terakkiperver Cumhuriyet Partisi'nin kapatılması
Yukarıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı söylenebilir?
A) Cumhuriyet'in ilan edilmesi ve cumhurbaşkanının seçilmesi
A) Cumhuriyet'in ilan edilmesi ve cumhurbaşkanının seçilmesi
B) Anayasadan laikliğe aykırı hükümlerin çıkarılması
C) Ulus egemenliğine dayalı yeni bir anayasa yapılması
D) Hıyaneti Vataniye Kanunu'nun çıkarılması
E) Saltanatın kaldırılması.
ÇÖZÜM:
Gerek Halifeliğin ilgası ve gerekse Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılması laiklik ilkesinin koruma ve Yerleştirme amacına yönelik olan gelişmelerdir o halde bu iki gelişmenin anayasadan laikliğe aykırı hükümlerin çıkarılmasına ortam hazırladığı savunulabilir Ayrıca Bu soruda da kronolojik bilginizi kullandığımızda doğru cevabı çok olarak görebileceğiz.
doğru cevap b
