Kpss Rehberlik Dersi Bireyi Tanıma Teknikleri Ders Notu

                                      BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ

Rehberlik hizmetlerinin bireyin kendini tanıması anlaması ve kabul etmesinin hedeflendiğini daha önce değinilmişti.
Bireyin zihinsel duygusal ve sosyal yönlerden bir bütün olarak gelişimini sağlamak uyku sorunlarının çözümüne yardımcı olmak eğitsel ve mesleki olarak doğru karar vermesine destek olmak için öncelikle bireyin iyi tanımak gerekir.
Bireyin tanınması için bireylerin ilgi ve yetenekleri başarı ve başarısızlıkları kişisel ve sosyal uyum sorunları zayıf ve güçlü yönlerim değer yargıları gibi pek çok özelliklerinin ayrıntılı olarak bilinmesi gerekir.

Bireyi tanıma çalışmalarında dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar vardır.
Bunlar:
1. Bireyi tanımada kullanılan tekniklerin uygulanmasının bir amaç değil araç olduğu unutulmamalıdır. Asıl amaç kişinin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır.

2. Diğer önemli nokta bu tekniklerin uygulanan tekniğinin özellikleri sonuçlarının yorumlanması ve bireyi tanıma da göz önüne alınacak ilçeleri bilen uzman kişilerce uygulanması gerekliliğidir.

3. Birey sürekli değişen bir varlıktır. Bu nedenle bireyi tanımada kullanılan tekniklerin uygulanmasında da süreklilik olmalıdır.

Bireyi tanıma teknikleri testler ve test dışı teknikler olarak sınıflandırılır.

Testler; yetenek testleri , ilgi testleri ,kişilik testleri ,tutum testleri ,başarı testleri.

Bilgi ,yetenek ve tutum testlerinin kişilik testleri başlığı altında toplamak da mümkündür.

Test dışı teknikler: Gözlem ,anektod (olay kaydı), derecelendirme ölçeği ,oyun terapisi, vaka incelemesi ,anket, görüşme, psikolojik danışma, otobiyografi ,problem tarama listesi , psikodrama ,sosyometri, kimdir bu ,sosyodrama

Bireyi tanıma teknikler nden test teknikleri Uzman kişilerce uygulanırken başarı testi uzmanlık gerektirmez.
Test dışı teknikler ise herkes tarafından kullanılır, ancak vaka incelemesi ve psikolojik danışma hariç.

Testlerin kullanılması sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar ve özellikleri vardır:
1. Uzman kişilerce uygulanmalıdır.
2. Amacının dışında kullanılmamalıdır.
3.Test sonuçları öğrenci eleştirmek yargılamak için kullanılmamalıdır.
4.Testler tek başına yeterli değildir. Diğer teknikleri ile birlikte kullanılmalıdır.
5. Testlerin kullanımı amaç değil sadece bir araçtır. Testler uygulama yönergeleri kullanma kılavuzu dikkate alınarak uygulanmalıdır.
7. Geçerli ve güvenli testler kullanılmalıdır.

Rehberlik ve psikolojik danışmada kullanılan testler

Testler bireylerin ilgileri ,yetenekleri, kişilik özellikleri ,uyumları, tutumları gibi psikolojik özellikleri hakkında bilgi toplamaya yarayan ölçme araçlarıdır.
Testlerde bireyin ölçmek istenen niteliğine ilişkin davranış ifadeleri veya sorular bulunur.
Psikolojik testlerinde, testin ölçütü ,özellik ,testin özellikleri ve testin yorumlanması gibi konularda eğitim almış profesyonel kişilerce uygulanması gerekmektedir.
A.Yetenek testleri:  Özellikle eğitsel ve mesleki rehberlik çalışmalarına bireyi tanıma da önem kazanır. Bireyin seçtiği program alan ve mesleğin sahip olduğu yetenekleri uygun olması gerekmektedir.
Yetenek testleri bireyin Neyi ne kadar yapabileceğini gösteren testlerdir.

Yetenek testleri bireyin zihinsel ve akademik yeteneklerini Saptamak amacıyla kullanılmaktadır.
Yetenek testleri genel yetenek ve özel yetenek testleri olarak ikiye ayrılır.

Genel yetenek akademik başarıyı ,özel yetenek resim müzik sanat görsel alandaki başarısına gösterir.

Yetenek testlerinin en çok kullanıldığı durumlar:

1.Öğrencilerin herhangi bir mesleğin ve öğrenim ağlarını seçmesi ve yöneltilmesi durumunda
2. Özel eğitim programları için yetenek düzeyi Üstün renkleri olan öğrencilerin seçiminde
3.Öğrencileri okuldaki eğitim programına yerleştirirken
4.Öğrencinin yetenek seviyesine uygun bir başarı gösterip göstermediğini anlamak amacıyla
5.Danışman ve Öğretmenleri öğrencileri tanımaları amacına yönelik olarak
6.Öğrencilerin duygusal ve uyum problemlerinin incelenmesinde

Yetenek testleri uzman kişiler tarafından hazırlanmakta ve standart hale getirilmektedir.
Rehberlik psikolojik danışmada kullanılan genel yetenek testlerinde Stanford binet , wechsler zeka testi , özel yetenek testlerinde de farklı yetenek testi örnek olarak verilebilir.

2.İlgi testleri:  Yani ilgi envanteri ilgi testleri okullarda genellikle öğrencilerin çeşitli mesleklerde olan ilgilerinin tanımı amacı ile sanayi kesiminde ise personel seçimi ve işe yerleştirme sırasında kullanılmaktadır.
Bireylerin hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları alanları belirleyerek Mesleki ve eğitsel konularda uygun kararlar vermelerini sağlamak amacıyla kullanılan testlerdir.
Kişinin sevdiği ilgi duyduğu ve sevmediği nesne ve etkinlikleri tanımak için uygulanan genellikle Akademik ve mesleki eğitimleri saptamaya yarayan testleri ilgi testleri denir.
ilgi testlerinin yetenek testleri ile birlikte kullanılmasında kesinlikle yarar vardır.

3.Kişilik testleri: bireyin kişilik özelliklerini belirlemek ve varsa sorunlarına yardımcı olmak için kullanılan testleri kişilik testi denir.
Kişilik testlerinin kullanılma amaç ve işlevleri şöyle sıralanabilir.
a. Bireyin kişilik özellikleri hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılan testlerdir.
b. Bireyin kişilik ve uyum sorunları ile ilişkili olarak kişinin problemlerinin ne olduğu hakkında teşhise yönelik olarak kullanılır.
c. Sanayi ve hizmet sektörlerinde bireyin kişilik özelliklerini tespit etmek için sıkça kullanılan testlerdir.
d. Genel olarak kamu ve özel sektörün personel hizmetlerindeki yapılacak seçme işlerinde adayların kişilik nitelikleri yönünde de seçimine dikkat edilir.

4.Tutum testleri: Bireylerin tutumlarını ölçmek amacıyla kullanılan testlerdir.
tutum bireyin bir nesne veya tutuma yönelik olarak hoşlanıp hoşlanmamak değer verip vermeme şeklinde gösterdiği duygusal düşünsel ve davranışsal eğilimleri ifade eder.
Ülkemizde tutum ölçekleri diğer alanlara göre daha az kullanılmaktadır.
Öğrencilerin derslere karşı tutumu , anne babaların çocuk yetiştirmede takındıkları tutum gibi özellikleri ölçmek için tutum ölçekleri kullanılmaktadır.

Tutum ölçekleri ölçülmesi güç olduğu için uzman kişiler tarafından uygulanması gereken testlerdir.
B.Başarı testleri:  Diğer testleri oranla rehberlik ve psikolojik danışma alanında daha az kullanılmaktadır.
Başarı testleri daha ziyade bireylerin geçmiş akademik yaşantılarını ölçmek için kullanılır.
Başarı testleri doğal olarak öğretmenler tarafından derslerdeki Başarılarını değerlendirme amacı ile kullanılmaktadır.

Başarı testleri öğrencinin neyi bilip neyi bilmediğini gösterir. Bilinmeyen konular bu şekilde tespit edilerek konular yeniden tekrar elde edilir.

Başarı testleri :

Nerelerde Kullanılır?

1.Okuldaki öğrencilerin Öğretim programlarındaki derslerden zayıf ve kuvvetli oldukları başarı alanlarının belirlenmesinde

2.Öğrencilerin programdaki Seçmeli derslerden hangilerini seçeceğini kararlaştırma da

3.Öğrencilerin başarısızlık sebeplerinin araştırılmasında

4.Öğrencilerin başarı seviyeleri ile zeka seviyelerinin karşılaştırılmasında yetenek testleri ile birlikte kullanılır