Türkiyedeki Ovalar Oluşumları , İsimleri ve Bulunduğu Bölgeler Kpss Hazırlık Çalışma Notu

TÜRKİYE’NİN OVALARI

Akarsuları tarafından yarılmamış çevresine göre alçakta kalan geniş düzlüklere ova denir. Genelde akarsu ve sel sularının taşıyıp biriktirdiği malzemelerden kaplanmış birikim alanlarıdır. Türkiye'de alçak düzlük olarak bilinen ovalar ülke yüzölçümü içerisinde oldukça az alan kaplar.
Özellikle iç bölgelerimizdeki ovaların yükseltisi fazladır. Ovalar oluşturdukları yerlere göre ikiye ayrılırlar.
KIYI OVALARI

Yükseltisi az olan ovalardır. Kıyı ovalarının önemli bir kısmının deltalar oluşturur, akarsuların getirdiği alüvyonların denizi doldurmasıyla oluşan ovalardır.

 Delta ovalarının oluşabilmesi için Şunlara ihtiyaç vardır.

• Akarsular bol alüvyon taşımalıdır.
• Kıyılarda gel-git genliği fazla olmamalıdır.
• Kıyı derinliği az olması(kıyı sığ olmalıdır.
• Kıyıda güçlü akıntı ve dalga olmamalıdır.
• Akarsu denge profiline ulaşmamalıdır.
• Akarsu  biriktirmesini denizde yapmalıdır.

Türkiye'deki Başlıca Delta Ovaları

Karadeniz'de Bafra (Kızılırmak), Çarşamba, (Yeşilırmak))

Akdeniz'de Çukurova (Seyhan ve Ceyhan ), Silifke (Göksu)

Ege'de Dikili( Bakırçay), Menemen (Gediz ) ,Selçuk (Küçük Menderes), Balat (Büyük Menderes)

Marmara'da Meriç (Meriç ),delta ovalarıDIR:

 Ülkemizde delta ovaları dışında özellikle Ege'de geniş yer kaplayan kıyı ovaları yer alır.
Bu ovalar akarsuların getirdiği alüvyonları kıyıya yakın alanlardan biriktirmesiyle oluşur.

Ege'deki Çandarlı, Kuşadası 

Akdeniz'de Dalaman, Finike, Antalya ve Eşen ovaları ovalara örnek verilebilir.

Türkiye'deki kıyı ovalarının özellikleri şöyle sıralanır

• Tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.
• Türkiye'nin sık nüfuslu alanlarıdır.
• Endüstriyel tarım ürünleri yetiştirilir.
• Verimli tarım alanlarıdır.
• Tarım ürün çeşitliliği fazladır.

İç bölge ovaları tektonik ovalar yerkabuğundaki kırık hatlar boyunca yani( fay boyunca) ve karaların yükselmesi sonucunda eski göl ve deniz tabanlarının ortaya çıkmasıyla oluşan ovalardır.
Kıyı bölgelerinde de İç bölgelerde de oluşmuşlardır. Göller Yöresi hariç Türkiye'nin iç bölgelerindeki bütün ovalar tektonik genelde fay hatlarını takip ederler.

Kuzey Anadolu Fay kuşağı üzerinde Manyas ,Karacabey, Bursa, Susurluk, Adapazarı, İznik,  İnegöl, Bolu, Düzce, Ilgaz, Ladik, Taşova, Suluova, Tosya, Turhal , Erbaa, Zile, Erzincan, Tercan, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman, Iğdır ovaları.

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Suruç, Nizip , Ceylanpınar, Harran ( yani Altınbaşak), Viranşehir ovaları.

İç Anadolu'da yukarı Sakarya, Eskişehir, Ankara , Misket, Çubuk, Talas, Develi ovaları

Güney Anadolu Fay kuşağı üzerinde Malatya, Elazığ, Muş, Varto, Elbistan-afşin, Bingöl, Bulanık, Amik ovaları.

Batı Anadolu Fay kuşağı üzerinde Soma, Bergama , Manisa, Akhisar, Salihli, Alaşehir, Turgutlu, Tire, Torbalı, Ödemiş, Söke, Aydın, Nazilli , İncirliova ve Sarayköy ovaları tektonik ovalar ve oluşumlardır.

Karstik ovalar (Polye Ovası)  Kalker (yani kireçtaşı) , cips (yani alçıtaşı) ve kaya tuzu gibi karstik kayaçların erimesi ile oluşan düz arazilerdir.
Genel olarak kireç oranı yüksek su tutma kapasitesi düşük verimsiz alanlardır. Verimi artırmak için gübreleme ve sulama yapılmalıdır.  Bu ovaların birçoğunun altında düden adı verilen yeraltı su kanalları vardır. Düdenlerin tıkanmasıyla bu ovalar su altında kalabilir. Bu nedenle bu alanlara Gölova da denir.

Karstik ovalar Ülkemizde karstik arazinin yaygın olması nedeniyle en fazla Akdeniz bölgesinde bulunur.

Akdeniz'de Tefenni, Acıpayam , Korkuteli,  Kestel ve elmalı (Tekke)

Ege'de Tavas , Muğla ve Çivril ovaları karstik oluşumlu ovalardır.

Ülkemizdeki ovalar da daha çok tarım ve hayvancılık faaliyetleri yaygın olarak yapılır. Son yıllarda özellikle büyük şehirlere yakın olan verimli ovalar da yerleşim alanları ve sanayileşme genişleyerek ovalar işgal etmektedir.  Marmara'da Dilovası ,İzmit ,Bursa Ovası , Ege'de Menemen İzmir , Akdeniz'de Çukurova son yıllarda yerleşme ve sanayileşmenin arttığı alanlardır.
Böyle bir olumsuz gelişme özellikle tarım için çok önemli bir yere sahip ovalarda verimliliği azaltmakta toprak ve Su kirliliğini arttırmaktadır. 

DÜŞÜNELİM: Bu tarz sorular da verilen alanların kıyıda olup olmadığına bakarsanız soruyu kolaylıkla doğru yanıtlayabilirseniz