1.Dünya Savaşı Sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun Durumu Mondros Ateşkes Antlaşması 30 Ekim 1918

Birinci Dünya Savaşı Sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun Durumu Mondros Ateşkes Antlaşması 30 Ekim 1918

Mondros’un İmzalamanın Nedenleri

• Bulgaristan'ın savaştan çekilmesi
• Osmanlı Devleti'nin Almanya ve Avusturya ile ilgili olan bağlantısının kesilmesi
• Almanya ve Avusturya Macaristan İmparatorluğu'nun Ateşkes önerisinde bulunması
• Anlaşma Devletlerinin kuvvet ve malzeme üstünlüğüne sahip olması
• Peş peşe savaşlara giren Anadolu'nun Savaş gücünün tükenmesi
• Wilson beyannamesi’nin 12 nci maddesine göre Osmanlı devletinin Türkleri ayrılmış bölgelerde herkes tarafından kabul görecek bir Türk egemenliğinin temin edileceğinin belirtilmesi
• Tamamen yok olmaktansa anlaşma yapılmasının uygun görülmesi.

Anlaşma Ahmet İzzet Paşa kabinesinin Bahriye nazırı Rauf Orbay başkanlığından bir heyet ile anlaşma devletleri arasında İngiliz amirali kalp arasında Limni adasının Mondros limanında agamemnon zırhlısında imzalandı.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın maddeleri

1. Çanakkale ve İstanbul boğazları İtilaf devletlerince açılacak Karadeniz'e geçiş serbest olacak Çanakkale'de Karadeniz istihdamları yine bu devletler tarafından işgal edilecektir.

Düşünelim: Bu madde İtilaf Devletleri'nin Osmanlı toprak bütünlüğünü bölmeyi ve başkent İstanbul'u baskı altında almayı amaçladıklarını gösterir.

2. İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit edecek bir durum olduğu zaman herhangi bir stratejik noktayı işgal etme hakkına sahip olacaklardır. 7 maddedir.

Düşünelim: Bu madde itilaf devletlerinin Anadolu'nun işgali nin Meşru bir zemine oturtmak amaçladıklarını gösterir.

3. Doğu Anadolu'da 6 vilayette (Erzurum Van Diyarbakır Sivas Bitlis ve Elazığ) herhangi bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu bölgeleri işgal etme haklarına sahip olacaklardır. 24 üncü madde

Düşünelim: Bu madde ile itilaf devletleri bölgede bağımsız bir Ermeni Devleti kurmayı amaçlamaktadırlar.

4. Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması dışında Osmanlı orduları derhal terhis edilecek Ordu'ya ait tüm silah ve cephane ve askeri taşıtlar İtilaf devletlerine Teslim edilecektir.

5. Osmanlı savaş gemileri İtilaf devletlerine teslim edilecek itilaf devletlerinin göstereceği Osmanlı limanlarında gözaltında tutulacaklardır.

Düşünelim: Bu maddeler İtilaf Devletleri'nin Anadolu'yu savunmasız bırakmayı Dolayısıyla işgalleri kolaylaştırmayı amaçladıklarını gösteren şartlardır.

6. Osmanlı Devleti ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra kömür Mazot ve yeraltı kaynaklarını dışarı satamayacak İtilaf Devletleri gereksinimlerini bunlardan karşılayacaklardır.

Düşünelim: Bu madde ile İtilaf Devletleri'nin Osmanlı Devleti'nin bir sömürge haline getirmeyi amaçladıklarını kesin bir göstergesidir.

7. Tersane ve limanları hükümet haberleşmesi dışındaki telsiz telgraf ve tabloların denetimi itilaf devletlerinin kontrolü ne verilecektir.

8. Toros Tünelleri Demiryolları itilaf devletlerinin kontrolü ne verilecektir.

Düşünelim: Bu maddeleri ile itilaf devletlerinin işgaller karşısında Türk halkının örgütlenmesini engel olmayı amaçladıklarını bir göstergesidir.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın önemi ve sonuçları

• Osmanlı İmparatorluğu fiilen sona ermiştir.
• Anadolu Silahsız ve savunmasız kalmıştır.
• İstanbul'un güvenliği tehlikeye düşürülmüştür.
• Anadolu ve Rumeli bağlantısı kesilmiştir.
• Anlaşmanın yedinci maddesi ile Osmanlı Devleti'nin toprakları ve itilaf devletlerinin işgaline zemin hazırlamıştır.
• Anlaşmanın 24 üncü maddesi ile ileride kurulması tasarlanan Ermeni devletinin zemin hazırlamıştır.

Bilgilendirelim: Mondros Ateşkes Anlaşması ile ilgili gerçeği Atatürk şu şekilde ifade etmiştir. “Osmanlı Hükümeti Bu anlaşma ile kendini kayıtsız şartsız düşmanlara teslim etmeyen muvafakat etmiştir yalnız muvafakat etmiş değil Düşmanların memleketi İstilası için Onlara muaveneti yani yardımda var etmişlerdir. Bu anlaşma olduğu gibi tatbik edildiği takdirde memleketin baştan nihayetine kadar işgal ve iftiraya maruz olacağı şüphesizdir.”

Osmanlı Devleti'nin Sona Ermesinin Aşamaları

Mondros Ateşkes Anlaşması ile 30 Ekim 1918 de fiilen

Mudanya Ateşkes Anlaşması ile 11 Ekim 1922 de hukuken

Saltanatın kaldırılması ile 1 Kasım 1922 de resmen sona ermiştir.

Mondros Ateşkes Anlaşmasının uygulamaya konulması ve ilk işgaller

İtilaf Devletleri ateşkesten hemen sonra ateşkesin yedinci maddesini bahane ederek Osmanlı ülkesini işgal etmişlerdir.

Dikkat:  Mondros ateşkesinden sonra ilk işgale uğrayan Osmanlı toprağı Musul’dur.

 Mondros ateşkesinden sonra Anadolu'da ilk işgale uğrayan yer ise Hatay Dörtyol dur.

Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra hangi ülke nereyi işgal etmiştir?

İngilizler: Musul , İskenderun , Urfa , Antep,  Maraş,  Kars , Batum , Eskişehir,  Samsun , Merzifon

Fransızlar:  Adana, Hatay , Dörtyol , Urfa , Antep,  Maraş , Mersin, Afyon

İtalyanlar:  Antalya,  Konya,  Bodrum, Kuşadası,  Fethiye, Marmaris

 Yunanistan: İzmir ve dolaylarını işgal etmişlerdir.

Paris Barış Konferansı 18 Ocak 1919

Toplanma amacı : Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Barış'ın sürekliliğini sağlamak yenilen devletler imzaalınacak olan Barış antlaşmalarının esaslarını belirlemek Osmanlı topraklarının nasıl paylaşılacağını kararlaştırmak.

• Konferans Milletler Cemiyeti kurularak başlamıştır.

Düşünelim:  Böylece İngiltere ve Fransa ABD’den gerçek niyetlerini saklayarak barışçı olduklarını göstermek istemişlerdir.

• İngiltere ve Fransa Wilson ilkelerine ters düşmemek için savaş tazminatı yerine Savaş onarım sömürgeciliğin yerine de manda ve himaye sistemini ortaya atmışlardır.

• Bu görüşmelerde Arap yarımadasına filistin-suriye-ırak manda sistemi ile yönetecek bir devletin tayin edilmesi ve Anadolu'da ise bir Ermeni devletinin kurulması kabul edildi.

• Gizli anlaşmalarla İtalya'ya bırakılan İzmir ve çevresi ile Trakya'nın Yunanistan'a verilmesi kararlaştırıldı.

Düşünelim: Bu gelişme Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra İtilaf bloğunda görüş ayrılıklarının yaşanılması Yar başlandığının bir göstergesidir.

Osmanlı İmparatorluğunun Kültür ve Uygarlığı Testi ve Cevap Anahtarı

Osmanlı İmparatorluğunun Kültür ve Uygarlığı Testi

1. Osmanlı Devleti'nde Ferman makamı padişah , fetva makamı ise Şeyhülislamdı.

Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili;

I. Şeyhülislamlar Hanedan Ailesi içinde seçilmiştir.

II. Teokratik -monarşi bir yapı bizleri görülmüştür.

III. Güçler ayrılığı anlayışı benimsenmiştir.

Yargılarından hangisini dayanak oluşturur?

A) Sadece II         B) Sadece III            C)  I ve II           D) I  ve  III       E) II   ve    III

2. Osmanlı Devleti'nde görülen aşağıdaki uygulamalardan hangisi veraset sisteminin düzenli hale getirildiğini kesin bir göstergesidir ?

A) Ülkenin Hanedan ailesinin mülkü sayılması

B) Krdeş katli uygulamasını yaygınlaştırılması

C) Ekber ve Erşed sistemine geçilmesi

D) Şehzadelerin sancaklarda görevlendirilmesi

E) Ükenin hükümdarları oğullarının mümkün sayılması

3. Osmanlı Devleti'nde görülen;

I. Dirlik sisteminin uygulanması

II. Gayrimüslimlerden daha fazla vergi alınması

III. Şer'i hukukun uygulanması

durumlarından hangileri devletin teokratik nitelikli taşıdığına Kanıt gösterilebilir?

A)  Yalnız I       B) yalnız II ve III        C)I  ve II      D) II  ve   III     E) I, II ve III

4. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin üç kıtaya yayılmasının sonuçları arasında gösterilemez?

A) Merkezi otoriteyi sağlamanın

B) Üçleşmesi dinsel birliğin sağlanması

C) Etnik yapının çeşitlenmesi

D) Devlet memuru ihtiyacının artması

E) Gümrük gelirlerinin artması

5. Osmanlı klasik döneminde padişah ve yer kendisi seferi gitmemişsin yerine bir Serdar'ı Ekrem tayin eder ve yanına Tuğra çekilmiş boş Ferman kağıtları verildi Serdar'ın fermanları ne şekilde kullandığı Ordu muhimmesi adlı deftere kaydedilir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz.
A ) Serdar Ekrem savaş sırasında padişahın vekili sayılmıştır.
B) Savaş sırasında alınan kararlar tutanaklara getirilmiştir.
C) Padişahın katılmadığı Savaşlar da Yasama ve yürütme yetkisi mutlak oto olarak Serdar ekleme ayıp sayılmıştır.
D) Padişahlar verdikleri yetkinin ne şekilde kullanıldığını denetleyebilme iştir.
E) Serdar güvenlik bir anlamda Başkomutanlık vekaleti olarak geliştirilmiştir.

6. Osmanlı Devleti'nin Dirlik sistemi ne önem vermek ile;
I. feodal bir yapıya Etkin kılma
II. Tarımsal üretimin sürekliliğini sağlama
III.Eyalet askerlerinin ihtiyaçlarını karşılamak
gibi amaçlardan hangilerine yönelik olduğu söylenebilir?
A) Sadece I        B) Sadece II         C)  I ve II          D) II  ve   III    E) I,   II ve III

7. Osmanlı Devleti'nde devlete ait Topraklar işlenmesi için köylüye verilirdi. Eğer köylü toprağı üç yıl üst üste boş bırakırsa Toprak elinden alınırdı.
 Osmanlı Devleti'nin bu uygulamasıyla
I. Vergi gelirlerini artırmak
II.Üretimde sürekliliğini sağlamak
III. Taşradaki otoritesini güçlü kurmak
gibi amaçlardan hangilerini gerçekleştirmek istediği söylenebilir?


A) Sadece I        B)  I   ve  II         C)  I ve III          D) II  ve   III    E) I,   II ve III

8. Osmanlı Devleti'ndeki
I. Yöneticilerin vergilerden sorumlu tutulmaması
II. Müslüman köylülerden onda bir oranında Öşür vergisi alınması
III. Gayrimüslim köylülerden onda iki oranında Haraç vergisi ve ayrıca güvenlik için Cizye vergisi alınması.
Uygulamalarından hangileri toplumsal düzenin dinsel kurallara dayandığına kanıt olarak gösterilebilir?
 A) Sadece I        B)  Sadece  II         C) Sadece III          D) I  ve   II    E) II ve III

9. Osmanlı İmparatorluğu'nda bir bölgenin vergisinin ihaleyi kazanan kişilerce toplama hakkı olan iltizam önceleri bir veya üç yıl için verilirken zamanla buhar ömür boyu verilmeye başlanmıştır.
Bu durumda;
I. Halkın devlete olan bağlılığının arttırılmak istenmesi
II.Hazine'nin nakit sıkıntısı yaşaması
III. Vergilerin toplanmasının kolaylaştırılmak istenmesi
gibi gelişmelerden hangileri nin neden olduğu söylenebilir?

A) Sadece I        B)  Sadece  II         C)I  ve  II         D) II  ve   III    E)I , II ve III


10. Osmanlı Devleti'nde yöneticiler kadıların verdikleri kararlara karışmazlardı kadılar doğrudan kazaskeri bağlı olurdu.
 Bu bilgiye dayanarak Aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yargı bağımsızlığının korunmak istediği
B) Kazaskerin kapıdan daha kıdemli olduğu
C) Kadınlara özgür bir çalışma ortamı yaratılmaya çalışıldığı
D) Yargı sisteminin siyasal otoriteye karşı korunduğu
E) Kadıların bölgelerindeki en yüksek dereceli devlet memuru olduğu



 CEVAP ANAHTARI


1A 2C 3D 4B 5C 6D 7E 8E 9D 10E

Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın Yeri Edebiyat LYS hazırlık Test ve Cevap Anahtarı

Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın yeri 

 

1. Aşağıda verilenlerden hangisi görsel yani plastik sanatlarda birisi değildir?

A) Mimari  B)Heykel       C)Dans        D)Resim       E)Hat

2. Aşağıdakilerden hangisinde işitsel (Fonetik) sanatlar bir arada verilmiştir?

A)  Müzik - Edebiyat        B) Mimari-Heykel        C)Resim-Hat

D) Sinema -tiyatro                E)Opera- bale

3. Dilin ulusal kültürün ilgi alanına giren her şeyi yansıtır. Ulusun ürettiği sanat yapıtlarını duygu ve düşüncelerini gözlemlerini hayal gücünü yaşam biçimini yansıtan bir ayna işlevi görür. Her dil evrenin bir başka yorumunu yapar dilin zenginliği ya da yoksulluğu kültürün zenginliği ya da yoksulluğudur.
Yukarıdaki parçada dilin hangi özelliğine vurgu yapılmıştır?

A) Ulusal kimliği oluşturmasına

B)Ulusal kültürü yansıtmasına

C)Ulusal düşüncenin göstergesi olmasına

D)Kültürel zenginlikler ilişkili olmasına

E) Her dilin evreni farklı yorumlayacağına

4. Aşağıda verilmiş olanlardan hangisinde dramatik ritmik sanatlar bir arada verilmiştir?

A) Tiyatro- bale    B) Mimari- hat      C) Müzik- edebiyat

D) Heykel- resim            E) Edebiyat- heykel

5. Güzel sanatlarda başarılı olmak bütün devrimlerde başarıya ulaşmak demektir güzel sanatlarda başarılı olmayan uluslar ne yazık ki uygarlık alanında yüksek insanlık sıfatıyla yer almaktan sonsuza kadar yoksun kalacaklardır.
Atatürk'ün yukarıdaki sözünden sanatla ilgili olarak Aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A) Uygarlığın yaratıcısı olması
B) Devrimleri başarıya ulaştırması

C) İnsani nitelikleri yücelmesi

D)Ulusu bilim alanında üstün kılması

E) Uluslara yüksek insanlık niteliği kazandırması

6. Bir ulusun meydana getiren unsurların başında Dil, Tarih ve Kültür Birliği gelmektedir. Bunların arasında en önemli yeri kültür tutmaktadır.  Kültür bir ulusun geçmişi ve geleceği arasında köprü kurması geçmişten getirdiği birikimleri geleceğe aktaran bir unsur olması bakımından da ayrıca önemlidir. Kültürün en genel tanımı bir ulusun bütün yaşamını ilgilendiren her şeydir işte bu her şey içerisinde sanat ilk sırada yer alır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir ulus oluşturan unsurlardan biri değildir?

A) Dil         B)Tarih             C) Kültür             D)Sanat             E)Din
 

7.  Olay düşünce duygu ve hayalleri dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirme sanatı
                                                                                                               (…………….)
Bir yapıyı belirli ölçü ve kurallara göre oluşturma sanatı
                                                                                  (…………….)
Varlıkların doğadaki görünüşlerinin kalem fırça gibi araçlarla kağıt bez gibi şeylerin üzerine yapılan biçimleri

 (…………….)

Müzik temposuna uyularak yapılan ve estetik değer taşıyan düzenli beden hareketleri
                                                                                                            (…………….)
Bir metnin sahne oyuncuları tarafından canlandırılması sanatı
                                                                                   (…………….)
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla hangi sanat türleri getirilmelidir?

A)Tiyatro mimari resim dans edebiyat
B)Edebiyat mimari resim dans tiyatro
C)Edebiyat tiyatro dans resim mimari
D)Tiyatro edebiyat dans resim mimari
E)Edebiyat mimari resim tiyatro dans

8. Bizim hiçbir bölgemizde Çanakkale Savaşı'na Türk kadınlarının katılmasıyla ilgili bir kayıt yok ama Profesör Doktor Mete Tunçoğlu Avustralyalı ve Yeni Zelandalı savaşçıların ailelerine yazdığı mektuplarda Nişancı Türk kadınlarından kızlarından bahsedildiğini bize duyurdu.
Niye biz bunu kendi kaynaklarımızdan görüp bunları gün ışığına çıkartamadık Avustralyalılar Yeni Zelandalılar somut şeyler anlatıyorlar mektuplarında. İşte ben bu sözü edilen kadınlarla ilgili her şeyi araştırıp yapıtının merkezine koydum.
Bu parçadan bir sanat yapıtının oluşturulma süreci ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A) Sanat yapıtı belirli aşama ve belgelere dayandırılmalıdır

B)Sanat yapıtı sanatsal kaygılardan uzaklaşılmamalıdır

C)Sanat yapıtı insan yaşamını konu almalıdır

D)Sanat yapıtı toplumla iletişim içinde olmalıdır

E)Sanat yapıtı toplumun belli bir kesimini öne çıkarmalıdır

9. Bütün sanatların en eskisi ve en toplumsal olarak tanımlanan tiyatro başlangıcından günümüze kadar sürekli bir değişim yaşamıştır.
Oyun konularından tiyatro mimarisinin oyuncu sayısından sahne ve seyirci ilişkisine kadar çeşitli alanları içeren bu değişim süreci tiyatro tarihçileri ve eleştirmenleri için sınır tanımayan bir Araştırma konusu olagelmiştir.
Tiyatro tarihi içindeki değişimlerden kuşkusuz en çarpıcı olanı oyun dilinin geçirdiği evrimdir.
Şiir biçiminde diyaloglar zamanla önemini yitirmiş ve yerini düzyazı almıştır. Bu Evrim tarihsel toplumsal değişimlerin tiyatro dili üstündeki etkileri açısından incelenmelidir.
Bu parçada tiyatro ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Sürekli bir değişim ve gelişim süreci yaşadığına

B)Her zaman bir araştırma konusu olduğuna

C)Zaman içinde dilinin şiirden düz yazıya geçtiğine

D) Sosyal değişimlerden etkilendiğini

E) Toplumsal değişimlere neden olduğuna

10. Ailem İstanbul'un işgalini görmüş. Kurtuluşun ne anlama geldiğini bile ninsanlardı.
Bende Atatürk'ü görmen  nadir insanlardan biriyim. Çok talihli bir insanım. Öğretmenlerimizin bir bölümü Kurtuluş Savaşı'na katılıp savaşmış Gazi öğretmenlerdi. Tüm bu tarihsel birikim benden anıları toplama merak uyandırdı. Tabi anılarla kalmadım bu dönemde ilgili hemen hemen bütün kitapları, haritaları topladım savaş alanlarını gezdim;
O zamanlardan kalmış toprağa karışmış nice şarapnel parçası, silah parçası ve fotoğraflar topladım sonra topladığım bu bilgiden senaryo oluşturdum. En sonunda bunu bir romanda anlatırsam gençlerin okuması için kolaylık olur diye düşündüm. Böylece yazdım bu romanı.
Aşağıdakilerin hangisi yazarın yapıtını oluştururken kullandığı yöntemlerden birisi değildir?

A) Nesnel veriler toplaması

B)Anılardan yararlanması

C)Gözlem gücünden yararlanması

D)Fotoğraf ve haritalardan yararlanması

E)Söyleşi tekniğinden yararlanması

CEVAP ANAHTARI

1C 2A 3A 4A 5D 6E 7B 8A 9E 10E