İnsancıl Kuramının Temel İlkeleri ve İletişim Engelleri

                                                      İnsancıl Kuramının Temel İlkeleri

1. Saygı ve Değerlilik : Rehberliğin temelinde yatan insancıl (hümanistik) kuram her insanın sadece insan olmakla saygıya değer olduğunu savunmaktadır. Rehberlik hizmetleri sunan bireyler insana saygıyı ön plana alırlar. Bu anlayış arkasında koşulsuz kabulü getirir.
Koşulsuz kabul dini ,ırkı , cinsiyeti ne olursa olsun tüm insanları olduğu gibi kabul etmeyi ifade etmektedir. Ayrıca saygı ilkesine göre her biri kendisi için en iyi seçme eğilimindedir.
Bu nedenle bireyler seçimlerinde Özgür bırakılmalıdır. Yine bu ilkeye göre her biri kendi problemini çözebilme gücüne sahiptir.
O nedenle rehberlikte öğrenciye balık verilmez balık tutmak öğretilir ve amaç olmalıdır.
burada önemli olan öğrencinin özerkliğini kazanmasına yardımcı olmak olmalıdır.

2. İçtenlik ve dürüstlük:  rehberlik hizmetlerinin sunanların bu hizmeti alan kişilere olan ilişkilerinde içten dürüst doğal ve sahiden olmaları Temel ölçütlerdendir.

3. Kendini açma:  Psikolojik danışma sürecinde Danışman yeri geldiğinde danışanı ile benzer bir sorunun paylaşıyorsa bu beceriye kendini açma denir. Bu süreçte iki nokta önem taşır.
Bunlardan birincisi , danışanın dürüst ve içten olması, diğeri ise bu sürecin tanışan için olduğunun unutulmamasıdır.

4. Saydamlık: Öğretmenler öğrencileri ile kurdukları ilişkiler de saydam olmalı başka bir ifade ile zaman zaman onlarla duygu ve düşüncelerini dürüst bir şekilde paylaşmalıdırlar.
Bu paylaşımda öğrencilerime incitmemeye özen gösterilmelidir.
Öğretmenim bazen duygu ve düşüncelerini öğrencisi ile paylaşması “bu davranışınızdan çok dolayı çok gururlandım. “Ya da “hatamı kabul ediyorum ve özür diliyorum. “
Gibi ifadeler kullanılması sırası ile saydamlar ve dürüstlüğü örnek olur.

5.Hatalarını kabul edip özür dileme: Ayrıca bir öğretmen hatalarını kabul edip öğrencilerden özür dileyen bilmelidir. Bu yolla öğretmen hem dürüst ve uygun davranış olur hem de öğrencilerine model olur.

6. Empati: Empati bir bireyin objektifliğini kaybetmeden kendini bir başkasının yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışmasıdır. Empatik anlayış temel bir iletişim becerisidir.

İLETİŞİM ENGELLERİ

• İletişim engelleri şunlardır: 
• Emir vermek
• Uyarmak gözdağı vermek 
• Ahlak dersi vermek 
• Öğüt vermek, çözüm ya da öneri getirmek 
• Nutuk çekmek
• Mmantıklı düşünceler önermek 
• Yargılamak, eleştirmek, suçlamak
• Ad takmak , alay etmek
• Yorumlamak ,analiz etmek 
• övmek ,aynı düşüncede olmak 
• Güven vermek ,desteklemek, avutmak
• Soru sormak ,sorguya çekmek 
• Kıyaslamak

Rehberliğin Temel İlkeleri ve Açıklamaları

                                    REHBERLİĞİN İLKELERİ

Rehberlik hizmetleri yürütülürken benimsenmesi gereken birtakım temel ilkeler vardır.
Bu ilkeler tüm rehberlik hizmetleri için ortaktır ve her Öğretim düzeyi için geçerlidir.
Başka bir ifade ile okul öncesi ilköğretim ortaöğretim ve yükseköğretimde bu ilkeler çerçevesinde rehberlik hizmetleri sunulur.

Bu ilkeler şu şekilde sıralanabilir;
1.Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır.

Rehberliğin felsefi temelleri demokratik ve insancıl anlayış oluşturur. Bu anlayışa göre her bireyin değerli olduğu insanların ihtiyaçlarının karşılanmasının önemi insanlara seçme özgürlüğü sunma gibi tüm insanların hak ve özgürlüklerini ön planda tutan bir felsefe benimsemiştir.
Bu nedenle rehberlik hizmetinin yürüten kişilerden bu anlayışını benimsemiş olmaları beklenir.

2.Rehberlikte gönüllülük esastır rehberlik hizmetleri çerçevesinde bireyin değişimine ve gelişimine katkı sağlamak hedeflenir.
Bireyde bu değişim ve gelişimin oluşturulabilmesi ise bireyin bu hizmetten yararlanmasına istekli oluşu ile bağlıdır.
Bu nedenle sunulan hizmetler çerçevesinde kişilerin bu hizmetlerine gönüllü olarak katılmalarına özen gösterilmelidir. Gönüllülük ilkesini benimsemiş bir eğitimci öncelikle öğrencilerine rehberlik hizmetlerini tanıtır ve onları bu hizmetlerinden yararlanmaları konusunda cesaretlendirir ve destekler.

3.Rehberlik anlayışı öğrenci merkeze alan bir eğitim sistemini öngörür.
Rehberlik hizmetlerinin temelinde öğrenci yer alır. öğrenci merkeze alan Bu anlayış öğrencinin biyo- psiko- sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir.
Bu çerçevede hizmetler öğrencilerin gelişimsel özellikleri ihtiyaçları yetenek ve ilgilerine göre düzenlenir. Bu alanda rehberlik çalışmaları çerçevesinde aileye öğretmeni ve çevreye sunulan hizmetlerin yine temel amacı öğrenciye yardımcı olmaktır.

4.Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile ilgili herkes ortak bir anlayış ve işbirliği içinde çalışmalıdır.
Rehberlik hizmetleri doğası gereği bir takım çalışması gerektirir. Psikolojik danışma ancak diğer ilgililerin işbirliği ile rehberlik hizmetlerini etkili bir şekilde yürütebilir.
rehberliğin hedeflerine ulaşabilmesi Ancak bu işbirliğinin uygun şekilde yapılmasına bağlıdır.

5.Öğrencilere rehberlik hizmeti verirken onları her yönüyle tanımak amaçlanır.
Rehberlik hizmetlerinin nihai amacı olan kendini gerçekleştirme ulaşabilmesinin ilk şartı öğrencilerin kendilerini tanımalarını sağlamaktır. Ancak bu noktada unutulmamalıdır ki bir bireyi tüm yönleri ile tanımak mümkün değildir. Bu ilke ile öğrenciye ilişkin mümkün olduğunca çok özelliğin ortaya konulmasına vurgu yapılmaktadır.
Bu sayede öğrencinin kendini daha iyi tanıyarak sağlıklı kararlar vermesi sağlanır.

6. Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır özellikle öğrenciye yasal ve psikolojik olarak zarar verebilecek olan bilgilerin gizliliğini özen gösterilmelidir.
Gizlilik ilkesi temel de öğretmen ve öğrenci danışan ile danışman arasında güven oluşmasını sağlar. Güven ilişkisinin kurulması ile öğrenciler içtenlikle ihtiyaç duyduklarında kendilerini öğretmenlerinin ve psikolojik danışmanlara açabilir. Bu noktada bu kişilerden beklenen öğrencilerin mahremiyetlerini saygı duymak onların izni olmadan bu özel bilgileri bir başkası ile paylaşmaktır. Bu bilgilere uygun olmayan bir yol ile başkası ile paylaşıldığında öğrencinin güveni kaybedilir ve öğrencinin Ruhunda onarılması güç yaralara yol açabilir.
ancak özellikle kişinin kendisine ya da bir başkasına ciddi biçimde zarar verme durumu söz konusu olduğunda danışman bu kişiyi haberdar ederek bu bilgiyi ilgili kişilere paylaşabilir.

7. Rehberlik hizmetleri yararlanmak isteyen her bireye sunulur tüm öğrencilere açıktır rehberlik hizmetleri okuldaki öğrencilere açıktır.
Tüm bireylerin kendini gerçekleştirme gizil güçleri ile dünyaya gelirler. Rehberliğinde nihai amacı olan bu Hedef kapsamında her bireyin rehberliğini ihtiyaç vardır.
Sonuç olarak rehberlik Sadece sorun yaşayan bireylere yönelik bir hizmet değildir sorunlu ya da sorunsuz tüm öğrencileri kapsayan bir alandır.

8.Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına göre değişir yani esnektir.

Okul öncesinden başlayarak yükseköğretimin sonuna kadar sunulan rehberlik hizmetlerinde kullanılan programlar okulun nitelik, amaç ,yapı düzeyi ,koşul ve olanaklarına göre farklılık gösterir. Her okul kendi amaçlarını öğrenci sorunlarını İhtiyaç ve beklentilerini tespit ettikten sonra programını hazırlamalıdır. Bir tek programına İlköğretim kademesinde ve her okulda uygulanması Bu bağlamda sakıncalıdır.

9.Rehberlik hizmetleri planlı programlı örgütlenmiş bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır.

Eğitimin her boyutu gibi rehberliğinde amacına ulaşılabilmesi belli bir sistem içinde yürütülmesine bağlıdır. MEB tarafından hizmetlerinin yürütülmesinde ki görev dağılımı ilgili yönetmeliklerde belirtilmelidir. Bu hizmetlerin sunulması sürecinde alan uzmanı olan psikolojik danışmanların hediyeli önem taşımaktadır.
Ayrıca hizmetleri katılan yönetici ve öğretmenlerin bu alanda bilgi beceri ve donanıma sahip olması gereklidir.

10. Rehberlik eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasıdır.

Rehberlik hizmetlerinin eğitimin diğer boyutları ile uyum içinde yürütülmesi gerekmektedir.
Rehberlik bir eğitim hizmetidir. Bu nedenle eğitimden ayrı ama eğitim için yürütülen bir hizmet değildir.

11. Rrehberlik hizmetlerinde biri adına karar verilmez.

Rehberlik hizmetleri seçenek sonuna veli bilgilendirme yoluyla bireyin Özgür olarak karar vermesini sağlar. Böylece kişi kendi için en uygun olan yolu yine kendi iradesiyle seçer.

12. Rehberlik hizmetlerinde süreklilik esastır.

İnsan gelişiminin bir süreç olmasından hareketle öğrencinin gelişimini desteklemeye sağlayan rehberlik hizmetlerinin sürekli olması kaçınılmazdır. Rehberlik sadece karar verme aşaması ya da bir sorunun çözümünde sunulan anlık bir hizmet olarak düşünülmemelidir.
Madem ki gelişim ömür boyu devam eder Bu anlamda rehberlik hizmetleri de sürekli olmalıdır.

13. Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklara saygı esastır.

Her öğrenci kendine özgü bir bütündür. Başka bir söylem ile kişiliği yeteneği ve ilgisi kendine hastır. Öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılayan rehberlik hizmetleri Bu bağlamda bireysel farklılıklara saygı duymalıdır. Rehberlikte bireysel farklılıklara uygun bir ortam sağlamasına özen gösterilmelidir.

14. Rehberlik hizmetleri hem bireye hem de topluma karşı sorumludur.

Öğrencinin gelişimine ve uyumuna yönelik olan rehberlik hizmetleri öğrencinin körü körüne topluma uyum sağlamasına değil dinamik bir uyum gösterebilmesi için gerekli yeterlilikleri kazanmasına yardımcı olmaktır.
Rehberlikte bu çerçevede bireye sağlanan katkıyla toplumsal değişim ve gelişim de hedeflenir.

15. Rehberlikte özerklik esastır.

Rehberlik hizmetlerinin temelinde yer alan insancıl kurama göre her biri kendi sorununu çözebilme gücüne sahiptir. Bu nedenle rehberlikte bireyi adına sorun çözülmez sorun çözmesine yardımcı olmak amaçlanır. Yani rehberlikte öğrenciye balık verilmez , balık nasıl tutulur öğrenciye o öğretilir.