Erzurum Kongresi Maddeleri, Özellikleri ve Önemi . İnkılap Tarihi Kpss Hazırlık Ders Notu

Erzurum Kongresi 23 Temmuz 7 Ağustos

Erzurum Kongresi 23 temmuz 7 ağustos tarihleri arasında Doğu Anadolu'daki Ermeni ve Doğu Karadeniz'deki son faaliyetlerine karşı bölgeyi örgütlemek amacıyla toplanmıştır .

Bu kongreyi toplayan gruplar; Trabzon muhafaza-i hukuk-u ile şark vilayetleri müdafaa-i hukuk cemiyetleridir.

Kongrenin toplanmasına etkili olan fikir ve düşünceler, bağımsızlık ve ulusçuluk fikirleridir.

Hatırlatalım: Mustafa Kemal Amasya Genelgesi'nin yayınlanmasının dan sonra Erzurum Kongresi'ne katılmak üzere Sivas üzerinden Erzurum'a gitmiştir buradaki çalışmaları sırasında 8 - 9 Temmuz gecesi İstanbul hükümeti ile yapmış olduğu telgraf görüşmelerinin sonucunda
kendisinin görevinden alındı haberi iletildi. Bunun üzerine Mustafa Kemal'in askerlik mesleğinden ayrıldığını ve görevinden istifa ettiğini bildirmiş ve bu haberi İstanbul hükümetinden önce bütün vekilleri ve komutanlara duyurmuştur ancak bölgedeki on beşinci Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa kendisinin ve birliklerinin emrinde olduğunu bildirerek Mustafa Kemal'e büyük bir destek vermiştir.
Mustafa Kemal ve Rauf Bey'in kongreye katılabilmesi için Kazım Karabekir ve Cevdet Bey delikten çekilmişler Böylelikle kongrede yaşanan delege sorunu giderilmiştir.

Erzurum Kongresi'nde alınan kararlar ve bu kararların önemleri
1. Ulusal sınırlar içinde Vatan bir bütündür asla parçalanamaz.

 Erzurum Kongresi'nin bu maddesi Misakı millide de yer alacaktır ilk defa ulusal sınırlardan söz edilmiştir Türk

vatanının Bölünmez bir bütün olduğu ilan edilerek ulusal bir karar alınmıştır.

2. yabancı işgal ve müdahalesine Osmanlı Devleti'nin dağılması halinde ulus birleşerek karşı koyacaktır.

Bölgesel bağımsızlık hareketlerine karşı çıkmıştır bağımsızlığın Birlik içinde gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır.

3. Osmanlı Hükümeti Vatan bağımsızlığını sağlayan Aslı ve koruyamazsak geçici bir hükümet kurulacaktır.

Bu hükümet Ulusal Kongre tarafından seçilecektir kongre toplanmış değil ise bunu seçilmiş temsilciler kurulu yapacaktır.
ilk defa geçici bir hükümetin kurulmasından söz edilmiştir tek kurtuluş çaresi nin İstanbul hükümeti olmadığı vurgulanmıştır Anadolu'da ulusal bir devletin yürütme gücü olan ulusal bir hükümet kurma konusundaki niyet ve inanç ortaya konulmuştur.

4.Manda ve himaye asla kabul edilemez manda ve himaye fikri ilk defa Erzurum kongresinde reddedilmiştir.

Herhangi bir devletin himayesinin kabul edilemeyeceği ve Türk ulusunun koşulsuz bağımsızlık amacında olduğu vurgulanmıştır.

5. Ulusal güçleri etkili ulusal iradeyi Egemen kılmak temel ilkedir.

Amasya Genelgesi'nin 3 üncü maddesinin destekleyen bir maddedir ulusal güçlerin yani Kuvayi Milliye güçlerinin güçlendirilerek bağımsızlığın sağlanacağı ardından da halk egemenliğine dayalı bir yönetimin kurulacağı belirtilmiştir.

6.Azınlıklara siyasi ve sosyal dengeyi bozacak ayrıcalıklar verilemez ancak Osmanlı yasalarıyla ülkemizdeki azınlıklara verilen mal Can ve namus güvenliğine tamamen saygılı kalınacaktır.

Hazırlıklara verilecek hakların sınırları belirlenmiş azınlık ayrıcalıklarına karşı çıkılmıştır.

7. Mebuslar Meclisi'nin derhal toplanmasına ve hükümetin yaptığı işlerin ulusça kontrolünü çalışılacaktır.

Bu karar Ulus iradesine önem verildiğini göstermektedir mebuslar Meclisi'nin açılması istenmiş ve İstanbul hükümetinin faaliyetlerinin denetim altına alınması amaçlanmıştır.

8. Ulusal bağımsızlığımıza Saygılı ve ülkemizi ele geçirme amacı taşımayan herhangi bir devletin çekinik ve sanayi ve ekonomik yardımı kabul edilebilir.

Erzurum kongresinde yalnızca iç politika ilgilendiren ilçeler değil bazı dış politika ilkeleri de belirlenerek ilan edilmiştir Bu da Erzurum Kongresi'nin meclis gibi hareket ettiğini göstermektedir hiçbir şekilde bağımsızlıktan ödün verilmeyeceği vurgulanmıştır.

Erzurum Kongresi'nin özellikleri

Kongreye Doğu illerinden gelen 53 delege katılmıştır.  Diyarbakır Elazığ üyeleri engellemeler sonucu Samsun üyesi ile çeşitli nedenlerden dolayı kongreye katılmamıştır.  doğudaki ulusal cemiyetler Doğu Anadolu müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiştir kongre aldığı kararların uygulanması amacıyla 9 kişilik bir tek temsilciler kurulu oluşturmuş başkanlığına da Mustafa Kemal Paşa'yı geçirmiştir.

Erzurum Kongresi'nin önemi

Kongre milli mücadelenin özü olan temel ilkeleri saptamıştır.
kendisinden sonra toplanan Sivas Kongresi'nin ve Mebusan Meclisi'nin de kabul edilen Misakı Milli kararlarının temelinin Bu kongre kararları oluşturmuştur Mondros Ateşkes Antlaşması ilk kez bir kongre tarafından reddedilmiştir Erzurum Kongresi Batı Anadolu'daki direnişi de cesaretlendirerek olumlu yönde etkilemiştir.