Türkiye'de Nüfus Artışı ve Nüfus Sayımları Nasıl ve Ne Zamanlar Yapılmıştır? Coğrafya Kpss ve Ygs Hazırlık

Türkiye'de Nüfus Artışı ve Nüfus Sayımları

 Ülkemizde 2000 yılına kadar nüfus sayımlarında sokağa çıkma yasağı uygulanmaktaydı. Bu yasa 2000 yılından sona ermiştir. Yeni sistem TC kimlik numarasına göre kişiler ile ikamet adreslerinin birleştirilmesine dayandırılmaktadır.  Bu sisteme göre yapılan nüfus tespitinde 2014 yılı itibariyle ülkemizin nüfusu 77 milyon 695.1904 tür.

Ülkemizdeki 1927 - 2008 yılları arasında yapılan nüfus sayımları ile nüfus miktarlarına bakıldığında şu sonuçlar görülür.

• Bütün Sayın yıllarında nüfus miktarı artmıştır.

• 1927 1935 yılları arasındaki dönemde görülen Nüfus artışında başka ülkelerde yaşayan Türklerin siyasi baskılar nedeniyle ülkemize göç etmesi önemli bir etkiye sahip olmuştur.

• 1939 da Hatay'ın anavatana katılması 1935 1940 yılları arasındaki dönemde nüfus artış hızının yükseltmiştir.

• 1940 1945 arası dönemde nüfus artış hızı en düşük olmuştur dinde 10 Bu durumun nedenleri erkek nüfusun Savaşı nedeniyle silah altında bulunması beslenme ve refah düzeyinin düşük olmasıdır.

• 1945 1960 yılları arasındaki dönemde nüfus artış hızı sürekli yükselmiştir bu dönemde nüfus artış hızının yükselmesinin de seferberlik halinin kalkmasın evlenmelerin artması ekonomik şartların düzelmeye başlaması ve doğum oranlarının artması etkili olmuştur.

Hatırlayalım: Ülkemizde nüfus artış hızının en yüksek olduğu yıl 1964 bir artış oranı binde 28.5

• 1960 1965 yılları arasındaki dönemde 200 bin kadar işçinin yurt dışına çalışmak için gitmesi nedeniyle nüfus artış hızında düşme olmuştur.

• 1975 1980 arasındaki dönemde kentleşme ve sanayileşmenin artması doğum oranlarının azalması kadının iş hayatına girmesi ve aile planlamasının uygulanması nedeniyle nüfus artış hızı düşmüştür.

• 1980 1985 arasındaki dönemde doğumların artması ölüm oranlarının azalması ve Yurtdışına giden işçilerin geri dönmesi nedeniyle nüfus artış hızında yükselme meydana gelmiştir.

• 1985’ ten sonraki tüm sayım yıllarında nüfus artış hızı aile planlamalarının uygulanması ve insanların bilinçlenmesi nedeniyle sürekli düşmüştür buna rağmen ülkemizde nüfus artış hızı halen oldukça yüksek seyretmektedir.

Nüfusun ikiye katlanması

Bir ülkedeki nüfus miktarının iki katına çıkmasıdır. Nüfusun ikiye katlanmasına suresi ülkelerin gelişmişliği ile ters orantılıdır. Yani ülke ne kadar gelişmişse nüfusu ikiye katlanma süresi o kadar uzun olur. 

Hatırlatalım: Doğum oranı ile ölüm oranının arasında farktan oluşan doğal Nüfus artışı ülkemizde Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz gibi geri kalmış bölgelerde fazla, Marmara, Ege, Akdeniz gibi gelişmiş bölgelerde azdır.  Ülkemizde doğal Nüfus artışı en az olan 2 bölge Marmara ve Ege bölgeleridir. Ancak bu 2 bölge fazla göç aldıklarından nüfus artış hızı en fazla olan bölgelerdir.

Türkiyede İklim Elemanları ve İzoterm Haritaları. Coğrafya Kpss ve Ygs Hazırlık Konu Anlatımı

Türkiye'de İklim Elemanları:

 İklim Elemanları: sıcaklık, basınç, Rüzgar ,nem ve yağış şeklinde dizilir.

 Türkiye'de sıcaklık:
Türkiye'de sıcaklığın matematik ve özel konumu koşulları etkilemektedir.

İzoterm Haritaları

Aynı sıcaklığı sahip olan noktaları birleştiren eğrilerdir.

 İzotermleri haritaları iki şekilde çizilir.
1. Gerçek sıcaklığa göre çizilen haritalar bir yerin bulunduğu yükseltideki sıcaklığı belirlenerek çizilir. Enlem ,yükselti, denizellik ve karasallık sıcaklık dağılışını etkiler.

2.İndirgenmiş izoterm haritaları yukarıda sıcaklıklar deniz seviyesini indirgenmiştir.

Düşünelim:  İndirgenmiş izoterm haritalarında her yer deniz seviyesinde olarak kabul edildiği için yükselti ve dağların uzanış doğrultusu sıcaklığı etkilemez.

Türkiye'nin yıllık İndirgenmiş Sıcaklık Haritası

 

En yüksek sıcaklıklara enlem karasallık ve Güney yönlü sürü sıcak rüzgarlar etkisi ile Güneydoğu Anadolu'da rastlanır. Enlem, karasallık ve sibirya yüksek basıncı etkisiyle en düşük sıcaklıklar, Erzurum -Kars bölümündedir. Sıcaklıklar enlem etkisi ile güneyden kuzeye doğru azalır. Orta ve Doğu Karadeniz bölümlerinde sıcaklık Batı Karadeniz'de yüksektir. En yüksek sıcaklıklar ile en düşük sıcaklıklar arasındaki fark 8 santigrat dereceden fazladır.

Türkiye'nin Temmuz ayı indirgenmiş sıcaklık haritası:  

Sıcaklıklar genelde güneyden kuzeye doğru enlem etkisi ile azalır, en düşük sıcaklıklar enlem ve denizellik etkisiyle Karadeniz kıyılarındır. En yüksek sıcaklıklar enlem, karasallık ve sıcak rüzgarlar etkisiyle Güneydoğu Anadolu'dadır.  Aynı enlemde yer alan Karalar denizlerden sıcaktır. Haritalardaki en yüksek sıcaklıklar ile en düşük sıcaklıklar arasındaki fark 10 dereceden fazladır.

Türkiye'nin Ocak ayı indirgenmiş izoterm haritası: 

En sıcak yerleri enlem ve denizellik etkisiyle Akdeniz kıyılarıdır. Aynı enlem ye de yer alan denizler, karalardan sıcaktır en düşük sıcaklıklar enlem karasallık ve sibirya yüksek basınca etkisi ile Erzurum - Kars bölümündedir.

Türkiye'nin yıllık sıcaklık farkı haritası: 

Kıyılardan İç kesimlere gidildikçe sıcaklık farkı artar nemlilik etkisiyle en az sıcaklık farkı Karadeniz bölgesinde iken yükseltilmesi karasallık etkisi ile en fazla sıcaklık farkı Doğu Anadolu bölgesindedir.

Türkiye'de yıllık gerçek sıcaklık dağılışı: Haritada  gerçek sıcaklık değerlerini yükseltiden etkilemektedir. En yüksek sıcaklıklar Akdeniz Bölgesi'nin kıyı kesimi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin güneyinde görülür, iç kesimlerde batıdan doğuya doğru karasallık ve yükselti arttığı için sıcaklıklar düşer. Enlem etkisiyle güneyden kuzeye doğru sıcaklık azalır.

Aynı enlemdeki merkezlerde sıcaklıkları farklı olmasının nedenleri denizellik, karasallık ve yükseltilir.

Türkiyenin İklimini ve Bitki Örtüsünü Etkileyen Etmenler Nelerdir? Coğrafya Kpss ve Ysg Hazırlık ders Notları

Türkiye'nin İklimi ve Bitki Örtüsü

 Tanımı ve örnekler: iklim, geniş alanlarda görülen ve uzun yıllar değişmeyen ortalama atmosfer olaylarıdır.

Makroklima: Geniş alanlarda görülen büyük iklim tipleridir.

Mikroklima: Çevresine göre özel konumu nedeniyle farklı iklim özellikleri gösteren alanlara denir. 

Mesela; İzmir'de fön rüzgarlarının etkisiyle, Iğdır'da yer şekillerinin etkisi ile Malatya'da yer şekillerinin etkisi ile mikroklima özellikleri görülür.

İklim : Bitki, örtüsü ,tarım ürünleri, hayvancılık faaliyetleri, nüfus yerleşme, turizm faaliyetleri, kayaçların çözülmesi şekli (kimyasal ve fiziksel) , toprak tipleri ,akarsu rejimleri, insan karakterlerini önemli ölçüde etkiler.

Türkiye iklimini etkileyen etmenler:

A. Matematik konumu:

1. Orta kuşakta yer alır bu nedenle ülkemizde yıl içinde dört mevsim yaşanır.
2. Akdeniz iklimi kuşağındadır Bu nedenle ülkemizin büyük bir bölümünde yazlar kurak geçer.
3. Batı Rüzgarları kuşağındadır Bu sebeple ülkemizde hakim rüzgar yönü daha çok batıdır.
4. Kuzey sektörlü rüzgarlar soğuk Güney sektörünü rüzgarlar sıcaktır

5. Dağların Güney yamaçları güneşe dönük olduğu için (bakı) daha sıcaktır.

6. Güneyden kuzeye doğru sıcaklık azalır.

7. En sıcak dönem temmuz - ağustos en soğuk dönem Ocak – Şubat’tır.

B. Özel konum:

1. Çevresindeki denizlerin etkisi: Kıyı kesimlerinde nem fazla olduğu için yağış fazla bitki örtüsü Gür sıcaklık farklılıkları azdır ve kayaçlarda daha çok kimyasal çözülmeler görülür.
 

2. Yer şekillerinin etkisi: Türkiye'de yüzey şekillerinin konumu, yükseltİ ve Bakı durumu iklim çeşitliliğinin fazla olmasını sağlar.

Düşünelim: Ülkemizde aynı anda dört mevsim koşullarının yaşanmasının nedeni yüzey şekillerinin çeşitli olmasıdır.

Ülkemiz ortalama yükseltisi (1132 metre ) fazla olan bir ülkedir. Yükseltinin fazla olmasına bağlı olarak şunlar ortaya çıkmıştır.

• Sıcaklık düşmekte
• Kış mevsimi uzamakta
• Kışın kar yağışları ve don olayları artmakta
• Karın yerde kalma süresi uzamaktadır.

Ülkemizde yükselti batıdan doğuya doğru artar Dağlar Karadeniz ve Akdeniz'de kıyıya paralel uzanır Bu sebepten dolayı bu alanlarda yamaç yağışları artar ancak yağışlı hava İç kesimlere giremez Ege'de ise Dağlar kıyıya dik uzandığı için yamaç yağışları azalmaktadır ancak Nemli hava işçilere daha fazla sokulabilmektedir.
 

3. Çevresindeki karaların etkisi: Kışın Doğu  Avrupa ile Sibirya'dan gelen soğuk hava kütleleri, yazın ise Kuzey Afrika Arabistan ve Basra Körfezi'nden gelen Sıcak ve kuru hava kütleleri ülkemizi etkiler.

Düşünelim: Ülkemizde iklimi etkileyen en önemli etken özel konum koşullarıdır. ülkemizin özel konumu koşullarına bağlı olarak, iklim çeşitliliği oldukça fazladır. iklim çeşitliliğine bağlı olarak da bitki örtüsü tarım ürünü ve toprak çeşitliliği de fazladır.