Tanzimat Dönemi Yenileşme Hareketleri , İnkılapları ve Islahat Fermanı

Tanzimat Dönemi Yenileşme Hareketleri 1839 -1876

ABDÜLMECİT DÖNEMİ 1839-1860

1. Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi ile başlayan I. Meşrutiyet'in ilan edilmesine kadar geçen dönemi Tanzimat Dönemi adı verilir.

2.Tanzimat döneminin iki  padişahı Abdülmecid ve Abdülaziz'dir.

3.Tanzimat Fermanı Gülhane Hattı Hümayunu 3 Kasım 1839

4.Hariciye nazırı Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanan Tanzimat Fermanı Abdülmecit'in onayıyla ilan edildi (3 Kasım 1839)

Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesinin nedenleri

1. 1840 Londra Konferansı'nda azınlık sorununu gündeme gelmesine engel olmak.
2. Mehmet Ali Paşa isyanı konusunda Osmanlı Devleti'nin aleyhine karar alınmasını sağlamak.
3. Azınlıkları koruma bahanesiyle Avrupa devletlerinin Osmanlı'nın iç işlerine karışmasını önlemek.
4. Rusya'nın Balkanlardaki etkisini kırmak.
5. Azınlıkların İsyan etmesini önlemek.

Tanzimat Fermanı ile Getirilen Yenilikler
İnkılap Tarihi Ders Notları , Kpss ,Hazırlık, Ygs, Lys, Tanzimat , yenilikler, eğitim Dünyası

• Askerlik süresi belli bir zamanla sınırlandırılmıştır (4 ya da 5 yıl)
• Vergi adaleti getirilmiştir .
• Mahkemeler açık hale getirilmiştir.
• Özel mülkiyet devlet güvencesi altına alınmıştır.
• Halkın ırz, namus, can ve mal güvenliği devlet güvencesi altına alınmıştır.
• Rüşvet ve İltimas yasaklanmıştır.

Tanzimat Fermanı'nın Önemi:

• Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti'nin anayasal düzene geçişin ilk aşamasını oluşturur.
• Tanzimat fermanıyla Osmanlı padişahı ilk kez kendi gücünün üstünde kanun gücü olduğunu kabul etmiştir.
• Tanzimat Fermanı insan hakları konusunda getirdiği yenilikler nedeniyle öncekilerden de farklıdır.
• Tanzimat Fermanı bir halk hareketi sonucu değil Osmanlı padişahının Kendi isteği ile ilan ettiği bir firma mıdır.

İnkılap Tarihi Ders Notları , Kpss ,Hazırlık, Ygs, Lys, Tanzimat , yenilikler, eğitim Dünyası

  DİKKAT: Tanzimat Fermanı ile askerlik bir meslek olmaktan çıkarılıp zorunlu bir vatan hizmeti haline gelmiştir.

Düşünelim: Bu durum Cizye uygulamasının sona erdirilmesine ortam hazırlamıştır.

Islahat Fermanı 1856

Islahat Fermanı'nın ilan Edilme Nedenleri:

1. Avrupa devletlerinin Osmanlı devletinin iç işlerine karışmasını engellemek.

2. Ulusçuluk hareketlerine karşı Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü korumak.

3. Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı Devleti'nin lehine karar alınmasını sağlamak.

Islahat Fermanı ile Getirilen Düzenlemeler:

•  Gayrimüslimleri din ve mezhep özgürlüğü tanınacaktır.
• Gayrimüslimleri küçük düşürücü deyimler kullanılmayacaktır.
• Gayrimüslimler devlet memuru olabilecektir.
• Vergiler herkesin gelirine göre toplanacaktır.
• Gayrimüslimler belediye ve il meclislerini üye olabileceklerdir.
• Gayrimüslimler nakdi bedel ödeyerek(bedelli) askerlikten muaf olabileceklerdir.
• Tarım ve Ticaret işleri yoluna konacak herkes şirket ve banka gibi ticari içerikli kurumlar açabilecektir.
• Gayrimüslimler kendi okul ve hastaneleri'nin açabileceklerdir.

DİKKAT: Tanzimat ve Islahat fermanlarının ilan edilmesinde Osmanlıcılık fikir akımı etkili olmuştur.

Abdülmecid Döneminin Diğer Yenilikleri

• Meclis-i Al-i Tanzimat kuruldu.
• Devlet kanunlarının yayınlandığı Düstur Dergisi çıkarılmaya başlandı.
• İl Genel Meclisi kuruldu.
• Meclis-i maarif-i Umumiye kuruldu (Bugünkü Milli Eğitim Bakanlığı)
• İlk telgraf hatları oluşturuldu.
• İltizam sistemine son verildi.
• İlk Osmanlı bankası açıldı.( bBnk-ı Dersaadet) 
• İlk kağıt para bastırıldı.( kaime)
• İlk dış borç alındı. ( 1854 de)
• İlk demiryolu hatları döşendi.
• İlk deniz yolu İşletmesi kuruldu.
• Dar-ül Muallim açıldı.
• Dar-ül fünun açıldı.
• Tercüman-ı Ahval , ceride-i Havadis,  tasviri Efkar gibi özel gazeteler çıkarılmaya başlandı.
• Dolmabahçe Sarayı yapıldı.

ABDÜLAZİZ DÖNEMİ 1861 - 1876

1. Sultan Abdülaziz Avrupa seyahatine çıkan ilk Osmanlı padişahıdır.
2. Kırım Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti en büyük dış borçlanmaya bu dönemde yapmıştır.
3. Osmanlı donanması yenilenerek dünyanın üçüncü büyük filosu haline getirildi.
4. Meclis-i vala’yı şura-yı,  Devlet ve Divan-ı ahkam-ı adliye isimleri ile ikiye ayrıldı.

İnkılap Tarihi Ders Notları , Kpss ,Hazırlık, Ygs, Lys, Tanzimat , yenilikler, eğitim Dünyası  

DİKKAT:  Böylece Sultan Abdülaziz devrinde Osmanlı tarihinde ilk kez kuvvetler ayrılığı prensibi uygulanmıştır.
   
   5.İngiliz ve Fransız sermayesi ile “bank-ı Osman-i Şahane” adıyla Osmanlı Bankası kuruldu. 1863

DİKKAT: Bir Ticaret Bankası olarak kurulan bank-ıa Osman-i Şahane ye daha sonra banknot çıkarma yetkisi de verilmiştir. 1930 yılına kadar Türkiye'de Merkez Bankası görevini bu banka yapmıştır.

     6.Ziraat Bankası'nın temeli olan Memleket Sandıkları kuruldu. 1867

     7.Mecelle Hazırlandı.

     8.Bahriye nezareti kuruldu.

     9.Galatasaray Sultanisi açıldı.

     10.İlk posta pulu bastırıldı.

     11.Dar’ül Muallimat açıldı.

     12. Darüşşafaka açıldı.

     13. Encümen-i Daniş kuruldu.

 İnkılap Tarihi Ders Notları , Kpss ,Hazırlık, Ygs, Lys, Tanzimat , yenilikler, eğitim Dünyası