Temel İşlevlerine Göre Rehberlik Türleri

                           TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK

Rehberliğin temel işlevlerini neler olduğu konusunda uzmanlar tam olarak bir anlaşma sağlayabilmiş değildir.
Birçok uzmanın görüşüne göre rehberliğin temel işlevlerinin şunlar olduğunu söyleyebiliriz.

• Uyum sağlayıcılık
• Yönelticilik
• Ayarlayıcılı
• Geliştiricik
• Önleyicilik
• Tamamlayıcılık
• Çarebuluculuk ( iyileştiricilik)

1.Uuyum sağlayıcı rehberlik: Öğrencilerin yeni ortamlara uyum sağlamalarını kolaylaştırıcı rehberlik hizmetlerini uyum sağlayıcı rehberlik hizmetleri denir.
Uyum sağlayıcı rehberlik hizmetleri öğrencilerde görülebilecek uyum bozukluklarına karşı gerekli önlemleri almaktadır ve yaşanan uyum problemlerinin çözümüne de katkı sağlamaktadır.

2.Yönetici rehberlik: Bireyin başarılı ve mutlu olmasında kişisel niteliklerine uygun alan test okul ve meslek seçmesinin rolü son derece önemlidir.
Bu amaç doğrultusunda birey yardımcı olabilmek için yönetici rehberlik hizmetlerinin verilmesi önemlidir.
Böylece birey kendi ilgi ve yeteneklerine uygun bir alana yönelebilir ve o alanda başarılı olup kendi gizil potansiyelini harekete geçirerek daha mutlu bir hayat sürebilir. Bu nedenle de yöneltmede yerleştirmek hizmetinin temel işlevi önleyecektir.

3.Ayarlayıcı rehberlik: Eğitim planlama amacılarına ve program yapımcılarına yol göstererek onların rehberlik hizmetleri ile edinilen bilgilere göz önüne alıp yeni programlar yapmalarına yardımcı olmaktır.
Çağdaş Eğitim anlayışı öğrencilerin eğitimlerinde bireysel farklılıklara ve çevre şartlarına öncelik verilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Okul rehberlik servisleri de öğrencilerin özelliklerini ilgilerini yeteneklerini problemlerini hayattaki beklentilerini belirleyerek daha sonra ortaya çıkabilecek sorunlara karşı önlemler almaya çalışır.
Böylece Çağdaş o okul rehberlik programlarının geliştirilmesi de olanaklı olur.
çağımızda yaşanan hızlı değişmeler ve gelişmeler eğitimin planlamasında müfredat programlarının ve rehberlik programlarının hazırlanmasında ve geliştirilmesinde rehberliğin ayarlayıcı işlevinin önemini arttırmıştır.

4.Geliştirici rehberlik: Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin akademik başarıyı arttırma veya meslek seçimi gibi sorunlarla sınırlandırılmasına ve bunalım durumuna düzeltici çare bulucu yardımlar sağlamaya ağırlık vermesi ne bir tepki olarak gelişimsel rehberlik yaklaşımı ortaya çıkmıştır.
Gelişimsel rehberlik yaklaşımının açığa çıkmasından insancıl kuramın etkisi vardır ve gelişimsel rehberliğin temel işlevi geliştirecektir. Rehberliğin geliştirici işlevinde bireyin tüm
yönlerin ile en iyi şekilde gelişmesine yönelik ortamlar sağlamak hedeflenmiştir. Yani bireyin her gelişim basamağının en iyi geçmesi hedeflenir.
Gelişimsel rehberlik bireyi sürekli gelişim halinde olduğunu savunur. Bir gelişim basamağını başarı ile geçirenlerin daha sonraki gelişim basamağındaki görevlerini daha iyi başaracağını ileri sürer.

Gelişimsel rehberlik anlayışına göre rehberlik hizmetlerinde öğretmenler alt düzeydeki ihtiyaçların karşılanması öğrenciye potansiyellerini ortaya koyması ve kendilerini gerçekleştirmesi yolunda ilerlemesi için uygun ortam yaratmaya çalışmalıdırlar.

5. Önleyici rehberlik :  Rehberlik hizmetleri olumlu değişimleri amaçlar ancak rehberlik hizmetleri olumsuzlukların ortaya çıkmasını önleyici bir işleve sahip olmalıdır.
Örneğin disiplin sorunlarının önlenmesi eğitim öğretim hizmetlerinin daha verimli bir şekilde yürütülmesi gibi hizmetlerinde rehberliğin kapsamı dahilinde olduğu söylenebilir.
Unutulmamalıdır ki olumsuzlukların ortaya çıkmadan önce önlenmesi ortaya çıktıktan sonra giderilmesinden daha ekonomik ve daha kolaydır. Rehberliğin önleyici işlevi de bu amaca yönelik bir yardım sunmaktır.
Rehberlik hizmetleri kapsamında verilen eğitimlerin çoğunlukla temel işlevi önleyecektir.

6. Tamamlayıcı rehberlik: Rehberliğin bir deyişle Bir de öğretim etkinliklerini tamamlayıcı etkinlikleri tasarlaması ve bu etkinlikleri uygulamasıdır.
Örgün eğitim kurumlarında gerçekleştirilen öğretim etkinlikleri rehberlik hizmetleri ile birlikte sürdürüldüğünde eğitimde istenilen kaliteye ve verimliliği ulaşılabilmesi daha kolay olmaktadır. Bu yüzden öğretimi planlayan yürüten ve değerlendiren görevliler olarak öğretmenlerin rehberlik konusunda bilgilendirilmelerini ve rehberlikte faydalanmalarını sağlamak gerekir.

7. Çare bulucu ( iyileştirici ) : Bu rehberlik türü rehberlik hizmetlerinde , var olan sorunu ortadan kaldırmayı amaçlayan bir işleve sahiptir. Bundan amaç sorunların çözülmesini sağlamaktır.
Örneğin utangaçlık sorunu olan bir kişi bulunuz sorunu çözmesine yardımcı olmaya da öfkesini kontrol edemeyen bir kişi öfkesini kontrol edebilmesi için verilen yardımlar bu kapsamda eline alınabilir.

Temel İşlevlerine Göre Rehberlik Türleri Nelerdir ?

Temel İşlevlerine Göre Rehberlik:

1.Uyum sağlayıcı rehberlik: Rehberliğin bu işlevi uyum sorunu olan öğrencileri tanıyarak bireyin psikolojik durumunun düzeltmek ve bireylerin mevcut ortama uyum sağlamalarına yardımcı olmaktır.

Burada amaç bireyin uyum sorunlarının nedenlerini , niçin meydana geldiğini araştırıp bulmak ve incelemek. Böylece bireylerin uyum sağlayıcı yeni davranışlar geliştirmeleri için yardımcı olmak ve önlemler almak amaçlanır.

Okulların ilk sınıflarında bulunan öğrencilerin eğitim ve akademik yapılarını uyum sağlaması için yapılan oryantasyon çalışmaları veya ergenlik döneminde olan öğrenciler içinde bulundukları döneme ilişkin bilgi vermek rehberliği bu görevine örnek olarak verilebilmektedir.
 

2.Yöneltici rehberlik: Bu rehberlik türü günümüzde okulların programları okul türleri ve meslek sayısı arttığı için rehberliğin bu işlevi dede oldukça önem kazanmış durumdadır. Rehberliğin Bu görevi bireyi tanıma tekniklerinden de yararlanarak bireyin kendisine en uygun ve en fazla başarı sağlayacağı , mutlu olabileceğim alanı okul ve meslek seçmesine yardımcı olma görevlerini içermektedir.
 

3. Ayarlayıcı rehberlik: ayarlayıcı rehberlik eğitimin çağdaş hale gelmesinde ve bireysel farklılıklarına uygun programlar geliştirmeyi gerekli hale getirdiği için bu rehberliğin türü de oldukça önem kazanmış durumdadır.

Okuldaki programların kişisel farklara göre ele alınıp düzenlenmesi öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda beklentileri , gereksinimleri ve koşulları gibi durumlar göz önünde bulundurularak eğitim programlarının yeniden oluşturulması bir ayarlayıcı rehberlik hizmeti alanına girmektedir.

Bundan dolayı danışman öğretmenler bireyleri tanıma bir aileyi değerlendirme ve bireyleri izleme yoluyla elde etmiş oldukları bilgileri program yapanların ve bu programları geliştirenlerin hizmetine sunmaktadırlar.

4.Geliştirici rehberlik: Rehberliğin bu görev alanı ise sürekli gelişim halinde olduğu bir gelişim basamağını başarı ile geçirenlerin daha sonraki yaşam alanlarında gelişim basamaklarını gelişim görevlerini de daha iyi başaracağız gerçeğine dayanmaktadır gelişimsel rehberlik anlayışı okul rehberlik programlarında bireylerin gelişim dönemlerini dikkate almayı gerekli kılan bir anlayıştır rehberliğin Bu görev alanı bireylerin gelişim görevlerini başarıyla yerine getirmelerine yardımcı olabilecek çalışma hızları içermekte ve bu alanda düzenlemeler yapmaktadır.
 

5.Önleyici rehberlik: Önleyici rehberliğin görev alanı bazı olumsuz durumlar ortaya çıkmadan ve bu durumları ,biri üzerinde yaratacağı olumsuz sonuçlar oluşmadan önlenmesini içeren bir alandır.

Stresle başa çıkma becerileri , sosyal beceriler problem çözme ve karar verme becerileri kazandırma çalışmaları ve zararlı alışkanlıkların uyumsuzlukların ,mesela intihar cinsel yolla bulaşan hastalıklar madde kullanımı yeme problemleri şiddet ve zorbalık gibi şeylerin ortaya çıkmaması için yapılan çalışmalar önleyici rehberlik çalışmaları alanına girmektedir. Yani bir olay ortaya çıkmadan öngörüde bulunarak doğa bilecek olumsuzlukları önceden ortadan kaldırmaya dayanan bir rehberlik anlayışıdır.

6.Tamamlayıcı rehberlik: Tamamlayıcı rehberliğin görev alanları ise öğretim etkinliklerini tamamlayıcı çalışmalar içermektedir.  Okullarda yürüten eğitim öğretim etkinliklerini etkili olabilmesi rehberlik hizmetleri ile birlikte gerçekleştirilmesine bağlıdır.
Bu nedenledir ki öğretim hizmetlerini yürüten öğretmenlerin olumlu bir rehberlik anlayışı edinmiş olmaları oldukça önem taşımaktadır. Öğretmenlerin olumlu bir rehberlik anlayışı kazanmaları amacıyla yapılan çalışmalar tamamlayıcı rehberlik görevleri arasındadır.

Yukarıda tanımlamış olduğunuz rehberlik işlevleri herhangi bir rehberlik uygulamasında bu görevler işlevler standart olması mümkün değildir farklı ölçülerde ele alınır ve farklı ölçülerde görebilme imkanı vardır.

sevgiyle kalın...