ilk Türk Devletleri etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
ilk Türk Devletleri etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

17 Şubat 2016 Çarşamba

İslamiyet Önce Türk Devletleri Kültür ve Medeniyeti Test Soru ve Cevap Anahtarı



                           İslamiyetten Önce Türk Devletleri Testi - 1
1. İslamiyetten önce Türklerin hüküm sürdüğü ve Karasal iklimin hüküm sürdüğü Orta Asya'da geniş bozkırlar yüksek dağlar nehirler ve göller bulunmaktadır.
Bu durum Türk kültür ve uygarlığının unsuru olan aşağıdaki alanlardan hangisi üzerinde diğerlerine göre daha etkili olmuştur?
A) Dini inanış           B) Sanat eserleri      C) Yaşam tarzı        
D) Hukuk kuralları   E)Dil ve edebiyat.

2. Türk toplulukları iklim koşullarındaki değişmeler kuraklık ve kıtlık gibi nedenlerle
ana yurtları olan Orta Asya'dan güney Asya Avrupa Ortadoğu gibi çeşitli bölgelerine göç etmek zorunda kalmışlardır.
Bu durumun;
I. Türk kültürünün geniş bir alana yayılması.
II. Türklerin farklı uygarlıklarla etkileşimde bulunması.
III. Türk tarihinin bir bütün içinde incelenmesi.
Gibi gelişmelerden hangileri ne ortam hazırladığı savunulabilir?
A) Yalnız I     B) Yalnız II       C) I, II     D)  I , III     E) I, II, III

3. I- Hunlar
II- Göktürkler
III- Avarlar
Yukarıdaki Türk topluluklarından hangileri hem Asya hem de Avrupa Kültür ve Medeniyeti üzerinde etkili olmuştur?
A) Yalnız I     B) Yalnız II       C)  Yalnız III     D)  I , III     E) I, II, III

4. Tarihte gerçekleşen ve Aşağıda verilmiş olanlardan hangisi Hunların neden olduğu Kavimler Göçü'nün sonuçları arasında yer almaz?
A) Avrupa'nın etnik yapısının değişmesi
B) Avrupa'nın bir Hun Devleti kurulması
C) Roma İmparatorluğu'nun bütünlüğünün ve üstünlüğünü yitirmesi
D) Avrupa'da Skolastik düşüncenin Egemen olması
E) Göktürk devletinin yıkılması.

5. Göktürklerle ilgili bilgilerden bazıları şunlardır.
I- ilk kez Türk adını taşıyan Kavimler olarak ortaya çıkmışlardır.
II- doğu batı olmak üzere iki koldan yönetilmişlerdir.
III- kendilerine özgü yazıya geçmişlerdir.
Bu bilgilerden hangilerine dayanarak köktürklerde ulusçu bir devlet anlayışı olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I     B) Yalnız II       C)  Yalnız III     D)  I , III     E) I, II, III

6.İslamiyetten önce Orta Asyada Hüküm süren Göktürk Devleti'nde Bilge Kağan'ın Budist Tapınağı yaptırma isteğine Vezir Tonyukuk Budizmi benimsemenin Türklerin mücadelesi ruhunu kaybetmelerine neden olacağı düşüncesiyle karşı çıkmış ve bunun doğru olmayacağını, yapmamasını istemiştir.
Yalnız Bu bilgiye dayanarak;
I- Bir toplumun dini arayış içerisinde olduğu.
II- Kağanın kararlarının sorgulanabildiği
III-Din değiştirmenin yaşam biçimini etkilediği
gibi durumlardan hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I     B) Yalnız II       C)  I, II     D)  II , III     E) I, II, III

7. I- Orhun Kitabeleri
II- Manas Destanı
III-Karabalasagun Yazıtları
VerilenyYukarıdakilerden hangileri Göktürkler devrine ait bir eserdir ?


A) Yalnız I     B) Yalnız II       C)  Yalnız III     D)  I , II     E)  II, III


8. Eski Uygurlar döneminde ticari ilişkiler yazılı anlaşmalarla düzenlenmiştir ve alış verişlerini sağlama almak istemişlerdir.
 Bu durum Uygurların hangi alanda geliştiklerini göstergesi olabilir?
A) Hukuk         B)Mimari          C)Sanat            D)Edebiyat      E)Ordu

9. İslamiyet öncesi Türklerin;
I- Tarımda sulama kanalları yapmaları
II-Halı kilim dokumacılığı yapmak
III-Silah ,at koşum takımları ,süs eşyası İmal etmek
Uğraşlarından hangileri yerleşik hayata geçtiklerinin kesin bir kanıtıdır?

A) Yalnız I     B) Yalnız II       C)  Yalnız III     D)  I , II     E)  II, III

10.Verilenlerden aşağıdakilerden hangisi bir Türk topluluğu olduğu söylenemez?
A) Kıpçaklar       B)Sabirler       C)Karluklar
D)Türgişler         E)Vandallar






CEVAP ANAHTARI





1C 2E 3D 4E 5D 6D 7A 8A 9A 10E

16 Şubat 2016 Salı

Maveraünnehir'de Kurulan İlk Türk İslam Devletleri Kimlerdir Özellikleri Kültür ve Medeniyetleri



 Maveraünnehir ve Çevresinde Kurulan Türk İslam Devletleri 

NOT:  Maveraünnehir,  İki Nehir arası anlamına gelmektedir.  Orta Asya'nın batısında Aral Gölü'ne dökülen Seyhun ve Ceyhun ırmakları arasında kalan bölgeye verilen isim Maveraünnehirdir.
1. Karahanlılar:

  • Maveraünnehir'de kurulan ilk Türk İslam devletidir.
  • Karluk ,Yağma ve Çiğil Türkleri tarafından batı ve Doğu Türkistan arasında 1840 da kurulmuştur.
  • Kurucuları Bilge Kül Kadir Handır.
  • Satuk Buğra Han döneminde İslamiyeti resmi din olarak kabul ettiler.
  • Halkının tamamına yakını Türktür.


 Bu durum resmi dilin eğitim ve edebiyat dilinin Türkçe olması sonucu ortaya çıkmıştır.

  • İkili devlet teşkilatını uyguladılar.
  • Ttürk-islam sentezi nin ilk temsilcisi oldular.
  •  Türk İslam mimarisinin ve edebiyatının ilk örneklerini verdiler.
  •  Ribat adı verilen Türk kervansarayları nı inşa ettiler.
  • Burslu ve yatılı eğitim sistemini başlattılar.
  •  Hanedan arasında çıkan anlaşmazlıklar sonucunda devlet doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı 1042.


2.Gazneliler :  

  • Afganistan'ın Gazne şehrinde kuruldular.
  •  Maveraünnehir deki  Samanoğulları devleti içinde doğdular.
  • Kurucuları Alp Tegin’dir .
  • Gazneli Mahmut Devleti en parlak devrini yaşatmıştır.
  •  Gazneli Mahmut Hindistan'a 17 sefer düzenleyerek bölgede islamiyetin yayılmasını sağlamıştır.

Bu gelişme Hindistan'da halkı sınıflara ayıran kas sisteminin zayıflamasına etkili olmuştur.

  • Abbasi halifesini Büveyhoğulları nın baskısından kurtardı.

Bu hizmet karşılığında Abbasi halifesi Gazneli Mahmut'a “Sultan”  ünvanını vermiştir.

NOT:  Türk tarihinde sultan unvanını ilk defa Gazneli Mahmut kullanmıştır

  • 1040 Dandanakan Savaşı'nda Selçuklulara yenilince yıkılış sürecine girdiler.

  • 1187 de Afganlar ilk yerli halkı Gurlular tarafından yıkıldılar.


NOT: Gaznelilerin yıkılmasında etnik yapının farklılığı etkili olmuştur.

3. Büyük Selçuklular:
Oğuzların Kınık boyu tarafından 1040 Dandanakan Savaşı'nın Gaznelilere karşı kazanılmasıyla resmen kuruldular. Anadolu'nun fethi için Bizans'ın da yapılan Pasinler Savaşının 1048 de kazandılar.

NOT: Pasinler Savaşı Bizans ile Selçuklular arasında yapılan ilk savaştır Bağdat seferi ile şiir ve Yolları tehlikesine son vererek Abbasi halifesini koruma altına almıştır

DİKKAT:  Bağdat seferi sonucunda Abbasi halifesinin Tuğrul Bey'e sultan-ül mağrip ve’I Maşrık ünvanı verilmiştir.

Önemli: Böylece İslam dünyasının siyasi liderliği Türklere geçmiştir.

Malazgirt Savaşı 1071 nedenleri:

  •  Bizans'ın Türk ilerleyişinin durdurmak istemesi.
  •  Türklerin ön asya'da biriken Türkmen boylarına yurt sağlamaya çalışmaları.

Malazgirt Savaşının Sonuçları:
1. Anadolu'nun kapısı Türklere açıldı.
2. İslam dünyası üzerindeki Bizans baskısı sona erdi.
3. Bizans Türk ilerleyişine karşı Avrupa'dan yardım istemek zorunda kaldı.
Bu durum Haçlı Seferlerinin başlamasına zemin hazırlamıştır
4. Anadolu'nun Türkleşme süreci hızlandı.
5. Anadolu'da ilk Türk beylikleri kuruldu.

Böylece Anadolu'da Türkiye Tarihi başlamıştır.

6.Muş yakınlarındaki Malazgirt Ovası'nda yapılan Savaşı Selçuklular kazandı.
7. Bizans İmparatoru esir düştüğü bu savaşın kazanılmasında Bizans ordusundaki  Uz ve Peçeneklerin de Selçukluların tarafına geçmesi etkili olmuştur.

Sultan Alparslan Malazgirt savaşından sonra fethedilen yerlere fetheden e aittir politikasını hayata geçirerek bütün Selçuklu Şehzade ve emirlerini ve Türkmen beylerini Anadolu'nun fethi için görevlendirdi.

Bu durum İkta sisteminin temellerini atılmaya başlandığını gösterir.

Melikşah zamanında Büyük Selçuklu Devleti'nin batıda Anadolu doğuda balkaş ve Işık gölleri,  kuzeyde Kafkasya , güneyde Mısır ve Arabistan Yarımadası olmak üzere en geniş sınırlarına ulaştı.

Katvan Savaşı'nda 1141 Moğol asıllı karahitaylılar’a yenilen Selçukluların bir süre sonra yıkılmasıyla Türkistan ilk kez bir putperest toplumunun egemenliğine girdi 1157.

Büyük Selçuklu Devletinin yıkılışının nedenleri:
 1.Belirli bir veraset sistemlerinin olmaması.
 2. Taht kavgalarının fazla olması.
 3. Meliklere  içişlerinde serbestçe hareket edebilme yetkisinin verilmiş olması.
Bu durum yönetimde güçlü bir merkeziyetçiliğin uygulanmadığının gösterir bir durumdur .
 4. Haçlı Seferlerinin yarattığı dolaylı Sarsıntı.
 5. Batınilik tarikatının yıkıcı etkisi.
 6. Türkmenlerin küstürülmüş olması.
 7. Atabeyliklerin bağımsızlıklarını kazanmak için ayaklanmaları.
 8. Abbasi halifesinin aleyhte çalışmalar yapması.
 9. Katvan Savaşı'nın kaybedilmiş olması

Kurulan Hanlıklar:  Moğol İmparatorluğu 1196 yılında bütün kabile reislerinin katıldığı kurultayda Cengiz ismini ve ayrıca Han ünvanını alan Timuçin Moğol devletini kurmuştur. Cengiz Han'ın ölümünden sonra Merkezi Otoritenin giderek zayıflaması ile Cengiz İmparatorluğu topraklarına dört büyük devlet ortaya çıktı bu devletler şunlardır.

  • Kubilay Hanlığı
  • Çağatay Hanlığı
  • Altın Orda Devleti
  • İlhanlı Devleti

Şimdi bu hanlıkları ve küçük Devletleri kısaca özelliklerini belirtelim

a. Kubilay Hanlığı 1280 – 1368: Tuluy’un oğlu Kubilay tarafından Çin’de  kurulmuştur.
 Çin'de kurulduğu için Türkleşemeyen ve İslamiyeti kabul etmeyen tek Cengiz koludur.

b. Çağatay Hanlığı 1227 1369: Cengiz Han'ın oğlu Çağatay tarafından Türkistan'da kurulmuştur . İslamiyeti resmi din olarak kabul etmişlerdir.
 Türklüğü benimsemiş Ve zaman içinde Türkleşmiştir.
c. Altın Orda Devleti 1227 1502: Batu han Hazar Denizi'nin kuzeyindeki Saray şehrini Başkent yaparak Altın Orda devletini kurmuştur.
 İslamiyeti kabul eden ilk Cengiz koludur.
 Altın Orda topraklarında daha sonra Kırım, kazan ,sabir, astrahan, Özbek, Buhara ,Nogay ,hive ,hokand ve Kasım gibi hanlıklar kurulmuştur.

d. İlhanlı Devleti 1256 1336: Cengiz İmparatorluğu'nun parçalanması üzerine Cengiz'in torunu Hülagu tarafından İran'da kurulmuştur 1258 yılında Bağdat'a alarak Abbasi devletinin son vermişlerdir.

İlk Türk İslam Devletleri Kimlerdir Özellikleri Kültür ve Medeniyetleri



TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ KÜLTÜR VE MEDENİYET

Türklerin İslamiyetle Tanışması

İlk Türk Arap ilişkileri

Araplarla ilk komşu olması Hazreti Ömer döneminde İran'ın fethi ile gerçekleşmiştir.
Araplarla ilk savaş Hz Osman döneminde- Hazarlar.
Araplarla yapılan ilk şiddetli savaşlar Türgişler - Emeviler döneminde
Dostluk ilişkileri Abbasiler döneminde- Karluklar.

Türklerin islamiyetle tanışması Talas Savaşı 751
Savaşın nedenleri:

  • Çinlilerin Orta Asya'nın hakimiyetini ele geçirmek istemeleri.
  • Arapların Orta Asya'yı hakimiyetleri altına alarak bölgede İslamiyeti yaymak istemeleri Türklerin için baskısı nedeniyle Araplardan yardım istemesi.


Talas Savaşı'nın sonuçları:

  • Orta Asya'nın Çin hakimiyetine girmesi engellendi
  • İslamiyet Orta Asya'da yayılma imkanı buldu.
  • Türkler ile Araplar arasındaki ilişkiler dostça bir şekilde gelişmeye başladı
  • İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı
  • Kağıt ve matbaa gibi buluşlar için dışında yayılmaya başladı.

Bu durum Talas Savaşı'nın dünya kültür tarihi üzerinde etkili olduğunu gösterir.

Bilgi Notu: İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu Karluklardır.
İslamiyeti kabul eden ilk Türk devletiçiği İtil Bulgarlarıdır.
İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılardır.

Türklerin İslamiyet'e girişini kolaylaştıran nedenler nelerdir?

Türklerin İslamiyeti girişinde İslam öncesi Türk inancı ile İslam inancı arasında benzerlikler oldukça etkili olmuştur. Pek çok benzerlik vardır.

Bu benzerlikleri şu şekilde karşılaştırabiliriz.
Gök tanrı inancı                                    -                     Tek Allah inancı
Uçmağ-Tamu (Cennet Cehennem inancı) -                      Ahiret inancı
Türk Töresi                                         -                      Ahlak anlayışı
Savaşçılık özelliği                                  -                      Cihad anlayışı
Şaman kültürü                                      -                      Tasavvuf
Dinsel hoşgörü                                     -                      Dinsel hoşgörü
Temizliğe önem verilmesi                       -                      Temizlik imandandır ilkesi
Din adamlarının ayrıcalıklı görülmemesi   -                      Ruhban sınıfının olmaması

Türklerin İslamiyet'e hizmetleri nelerdir?
Türklerin İslamiyeti kabul etmeleri İslam ve dünya tarihi açısından önemli sonuçlar doğurmuştur. Türklerin islamiyetle hizmetlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

Koruyuculuk hizmeti görenler:
  1. Gazneliler
  2. Büyük Selçuklular
  3. Eyyubiler
  4. Anadolu Selçuklular
  5. Osmanlılar

Türklerin İslamiyeti yaydığı alanlar:  
  1. Hindistan
  2. Afganistan
  3. Pakistan
  4. Bangladeş
  5. Anadolu
  6. Balkanlar
Türklerin İslam anlayışına eğitim alanında kazandırdığı
 Nizamiye medreseleri

İlk Türk İslam devletleri hangileridir?

 İlk Türk İslam Devletlerini şu şekilde sınıflayabiliriz:
1. Mısır ve Çevresinde Kurulanlar
  1. Tolunoğulları 868 - 905
  2. Akşitler 935 - 969
  3. Eyyubiler 1174 - 1250
  4. Memlükler 1250 - 1517
2. Maveraünnehir ve Çevresinde Kurulanlar
  1. Karahanlılar 840 - 1212
  2. Gazneliler 963 - 1187
  3. Büyük Selçuklular 1040  1157
  4. Harzemşahlar 1097 - 1231

1. Mısır'da kurulan Türk-İslam Devletleri
1. Tolunoğulları:  
Abbasiler döneminde Mısır valisi Tolunoğlu Ahmet tarafından 1868 de kurulmuştur.  
Mısır'da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir.  
Devletin başkenti fustat olup halkın çoğunluğu Arap, yöneticileri ise Türk'tür.
Tolunoğlu Ahmet Mısırı  sosyal ve ekonomik yönden kalkındırdı.
Nil Nehri üzerinde bentler ve su kanalları yaparak tarımı geliştirdi ve halkın refah seviyesini yükseltti.
Bu dönemde Mısır mimaride altın çağını yaşamıştır. Bunlardan en önemlileri Kahire'deki Ulu Cami ve Tolunoğlu Ahmet Camii’dir.
Abbasiler mısırı ele geçirerek Tolunoğulları Devleti ne son vermişlerdir yıl 1905.

NOT: Tolunoğlu Ahmet kurmuş olduğu Maristan adını verdiği hastaneye ve eczane için 60 bin dinar ayırmıştı. Hastaneye esir, asker, zengin ve fakir herkes alınır. Hastalardan tedavi için herhangi bir ücret alınmazdı.

Bu durum Tulunoğlu devletinin sosyal devlet anlayışını benimsediğini gösterir.

2. Akşitler (Ihşidiler):  Mısır'da kurulmuş ikinci Türk devletidir.
Ebubekir Mehmet tarafından 935 yılında kurulmuştur.
İslamiyet'in kutsal şehirleri olan Mekke ve Medine'yi kendine bağlamış  , Fatımiler Mısırı işgal ederek bu devlete 969 da son verdiler.

NOT: Tolunoğulları ve Akşitler de yönetici kadro ve ordu Türklerden oluşmasına rağmen halkın Arap olması bu devletlerin kısa sürede yakınmalarında önemli rol oynamıştır.

3. Eyyubiler:  Musul atabeyi Nurettin Mahmud Zengi’nin komutanlarından olan Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'da kuruldu.
Hıttin Savaşı ile Filistin ve Kudüs'ün haçlılardan geri aldı.
Eyyubi ordusundaki Türk - Memlük askerlerinin komutanı Ayberg Eyyubi Devleti'ni 1250 yılında yıkılmıştır.

4. Memlükler: Aybek tarafından Mısır'da kurulmuştur.
Devlet yönetimi, Saray Teşkilatı, Ordu gibi alanlarda Türk gelenekleri devam ettirilmiştir. Moğolları 1260 yılında Ayn Calud Savaşı'nda ve 1277 yılından Elbistan'da yenerek Moğolların Batıya doğru yayılmalarını engellemişlerdir.
Suriye sahillerindeki son Haçlı kalıntılarına son vererek İslam dünyasını korudular.
Osmanlı Devleti  döneminde Anadolu'daki etkinliklerini arttırmak amacıyla Dulkadiroğulları Beyliği'nin kullanarak, Osmanlı Devleti'nin sınırlarını güvenliğini tehdit ettiler.
Memlüklerin siyasal varlığına Mısır Seferi sırasında Yavuz Sultan Selim son vermiştir yıl 1517.

DİKKAT: Memlükler de diğer Türk devletlerinde farklı olarak hanedanlık sistemi uygulanmamıştır. Her Emir’ül ümeraya tahta geçme hakkı tanınmıştır.

Bu durum memlüklerde sık sık hükümdar değişikliklerini ve farklı sülaleleri yönetimi ele geçirmesini zemin hazırlamıştır.