Başlıca Akarsularımız Kolları Üzerindeki Barajlar ve Döküldükleri Denizler Nerelerdir ?

BAŞLICA AKARSULARIMIZ

Ülkemizdeki akarsuların büyük bir kısmı kaynağını topraklarımızdan alır ve yurdumuzu çevreleyen denizlere dökülür.

Bazı akarsular kaynağını ülke dışından alır. Ülkemizde denize dökülür ( Meriç Asi gibi). Bazı akarsular yurdumuzdan kaynağını alır, ülkemiz sınırları dışına çıkarak dışarıda denize dökülür. (Çoruh, Fırat, Dicle , Aras ,Kura gibi )

Türkiye'nin komşu ülkelerinin de sınır oluşturan akarsular: Meriç Yunanistan ile Asi Suriye'yle ,Dicle Suriye ile Aras Ermenistan ile Tunca ise Bulgaristan ile sınır oluşturur.

Karadeniz'e dökülen akarsular:  Karadeniz bölgesi ülkemizin en geniş açık fazlasına sahip, Türkiye akarsularının üçte biri Karadeniz'e dökülür.  Karadeniz'deki dağlık alanlarda kaynağını alan akarsularımızın boyları kısadır ve akarsular Aksu, Değirmendere, Fırtına Deresi  , Melet yıl boyunca bol su taşırlar.

Çoruh Nehri :

Dar ve derin vadiler içinde akar.  Akış hızı fazladır.

Akımın en az kışın kar erimelerinden dolayı en fazla ilkbaharda olur.

 Mescit dağlarından doğar Gürcistan'da Karadeniz'e dökülür.

Üzerinde su sporları (rafting) yapılır.

Yeşilırmak:

 Kelkit ve çekerek kollarıdır.

Döküldüğü yerde Çarşamba Deltası ne oluşturur.

Üzerinde Almus  , Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu barajları vardır.

Kızılırmak:

Tamamen sınırlarımız içinde kalan ve en uzun akarsuyumuzdur.

Delice ırmağı , Devrez çayı ve gök Irmak kollarıdır.

Döküldüğü yerde Bafa deltasını oluşturur.

Üzerinde Hirfanlı  , Kesikköprü , Altınkaya barajları vardır.

Sakarya Nehri :

Porsuk, Ankara çayı  , Mudurnu ve Göksu kollarıdır.

Döküldüğü yerde derinlik ve akıntılar nedeniyle belirgin bir delta oluşmamıştır.

Üzerinde Hasan Polatkan,  gökçekaya  barajları vardır.

Bunların dışında ; Doğankent çayı ,Yenice ırmağı ve Bartın Çayı Karadeniz'e dökülen akarsular dır.


Marmara Denizi'ne dökülen akarsular: Kısa boylu ve dar havzalıdırlar.

Akış hızları ve yatak eğimleri az olduğu için enerji potansiyeli oldukça düşüktür.

Susurluk ve kolları olan Nilüfer , Kemalpaşa ve Koca çay ile Gönen ve biga çayları Marmara Denizi'ne dökülen akarsularımızdır.

Türkiye'nin Yer Şekillerinin Genel Özellikler ve Dağların Oluşumları

Türkiye'nin Yer Şekillerinin Genel Özellikleri

Türkiye ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir . (1132 metre)

Bunun nedenleri:  Alp Himalaya orojenezi sonucu oluşmuş genç bir ülke olması.

III. ve IV.  zaman başlarında toptan yükselmeyen uğramasıdır. ( yani Epirojenez yaşaması)

Ortalama yükseltinin fazla olması nedeniyle akarsularımızın enerji potansiyeli, gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark, erozyon şiddeti , ova ve platoların yükseltisi fazladır.

Ülkemizde engebeli arazilerin geniş yer kaplaması yol yapım maliyetlerini arttırmış, kısa mesafede iklim çeşitliliğine neden olur, Gerçek alanla iz düşüm alan arasındaki farkın fazla, tarım alanlarının dar olmasına neden olmuştur.

Ülkemizde Dağlar doğu -batı yönünde uzanır.  Bu nedenle Karadeniz ve Akdeniz'de Dağlar kıyıya paralel uzanır.
Bu alanlarda deniz etkisi içerilere rahat giremez, Boyuna kıyılar görülür kıyı derindir (yani şelf dardır) Kıyıda girinti çıkıntı ,koy, körfez ,doğal Liman azdır. Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım oldukça zor yapılır. Ege'de ise Dağlar kıyıya dik uzanır bu alanda Denizi etkisi içerilere kadar rahatlıkla Sokulur. Enine kıyılar oluşmuştur . kıyı sığdır (Self geniştir) Kıyıda girinti - çıkıntı fazladır. Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım rahat yapılır.  Ayrıca ülkemizde dağların Batı Doğu yönünde uzanması kara ve demiryollarının daha çok bu yönde gelişmesine neden olmuştur.
Ülkemizde yükseltisi doğuya doğru artar.

Kırıklı yer yapısı yaygındır.  Bu nedenle deprem tehlikesi fazladır sıcak su kaynakları açısından zengindir.
Karstik yapı ve karstik şekiller en yaygın Akdeniz Bölgesi'nde Özellikle de Antalya bölümünde görülür.
Yer şekillerinin yükselti ve engebesi ne bağlı olarak gerçek alan ile iz düşüm alanı arasındaki fark en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu en az olduğu bölge ise Marmara'dır. 

TÜRKİYE’NİN DAĞLARI

( Oluşumlarına Göre)

A) OROJENEZ DAĞLAR

1. HORST DAĞLAR (Kırık Dağlar)

2. ANTİKLİNAL DAĞLAR (Kıvrım Dağlar)

B) VOLKANİK DAĞLAR

Yüksekliği 500 Metreden fazla olan alanlara dal denir Türkiye'nin en yaygın olan yüzey şekilleri dağlarıdır.
 

A. Orojenik Oluşumlu Dağlar: Orojenez dağ oluşumu demektir. Deniz ve okyanus tabanlarında biriken tortul malzemelerinin tabakaların ya uyguladığı yan basınçlarla yükselerek su yüzüne çıkmasıyla orojenik dağlar oluşur. Orojenik dağlar iki şekilde oluşur.
  Kpss ,hazırlık , coğrafya, konu, not

1. Kıvrımlı dağlar:  Orojenez sırasında biriken tortul malzemeler esnekse yan basınçlar etkisiyle kıvrılır.
Kırılma sonucu yükselen kısmına antiklinal alçalan kısmına ise yani alçakta kalan yeri ise senklinal denir.

Tabakaların yapısında bozulma olmaz Sadece şekli bozulur.
Türkiye'deki kıvrımlı dağlar III. zamanda oluşan Alp Himalaya kıvrım kuşağının bir uzantısıdır. Ülkemizdeki dağlar daha çok kıvrılmayla oluşmuştur.

Türkiye'de Kuzey Anadolu dağları ve Toroslar kıvrılma ile oluşmuştur.

 Kuzey Anadolu dağlarının Batı Karadeniz'de küre ,Ilgaz, Bolu ve Köroğlu.

Orta Karadeniz'de Canik, Doğu Karadeniz'de ise Giresun ,Çimen, kop ,Mescit ve (Doğu Karadeniz dağları en yüksek yerleri Kaçkarlar.) Iğdır oluşturur.

Toros Dağları 3 sıra halinde uzanır Batı Toroslar Akbey, dedegöl ,Sultan ,geyik ,Erenler dağları. Orta Toroslar Bolkar, Aladağ, Tahtalı ,Binboğa dağları, Güneydoğu Toroslar ise Nurhak ,Muş, Bitlis ve Hakkari dağlarından meydana getirir.
 

2. Kırıklı Dağlar: Orojenez sırasında biriken malzemeler kırılmayacak kadar serttir, esnemez ve kırılır.
Bu şekilde oluşan dağları Kırıklı Dağlar denir. Kırılma sonucunda yükselen kırılmalara Horst alçakta kalan kısımları ise Graben denir. 

Kırılma sonucu tabakaların yapısı bozulmuştur bu alanlarda deprem tehlikesi fazla, sıcak su kaynakları oldukça zengindir.
Kpss ,hazırlık , coğrafya, konu, not 

Ülkemizde kırılmayla oluşmuş horst ve grabenler en fazla Ege bölgesinde yer alır. Bu bölgede yer alan kaz, Madra, Yunt, Boz ,Aydın ve Menteşe Dağları horst.  Bakırçay ,Gediz , Küçük Menderes ,Büyük Menderes ise Graben alanlarıdır.

Ayrıca Akdeniz Bölgesi'nde yer alan Nur dağları Horst, Amik Ovası ise Graben alanıdır.

B. Volkanik dağlar: Yerin derinliklerinde erimiş halde bulunan magmanın yeryüzüne zayıf ve dirençsiz fay hatlarında yüzeye çıkmasına volkanizma denir.

Volkanik Dağ

Sönmüş Volkanik Dağ

Türkiye'de volkanik faaliyetler III. zamanda , deniz altı volkanizması IV. zamanda ise Yüzeysel volkanizma şeklinde gerçekleşmiştir.

Ülkemizde aktif volkanik dağlar yoktur. En genç volkanik dağ Doğu Anadolu'daki Nemrut’tur.

Türkiye'de volkanik dağ en fazla Doğu Anadolu bölgesindedir.
 

Doğu Anadolu'da Nemrut, Süphan, Tendürek, Ağrı .

İç Anadolu'da Karadağ, Karacadağ, Erciyes, Melendiz, Hasan Dağı.

Güneydoğu Anadolu'da Karacadağ,

Marmara'da Uludağ ülkemizdeki iç volkanik dağıdır.  

Ege'de Kula volkanları (en fazla koninin bulunduğu alandır.) Volkanik dağları örnek teşkil eden yerlerdir.

Volkanik alanlar tehlikeli olmasına rağmen, topraklarının mineralce zengin olması ve çeşitli madenlerin; demir, krom ,Kurşun ,bakır gibi yaygın olarak bulunması nedeniyle yeryüzünün yoğun nüfuslanmış alanlarıdır.

Kpss ,hazırlık , coğrafya, konu, not

Coğrafya Dersi 11.Sınıflar 2.Dönem 1.Yazılı Sınav Soruları Karma Çalışma

             Coğrafya 11.Sınıflar 2.Dönem 1.Yazılı Sınav Soruları

                                               SORULAR

A Grubu Sorular Boşlukları doldurarak cevaplayınız

Aşağıdaki boşluklara uygun kavramları yazarak cevaplayınız.

Soru-1) Türkiye coğrafyasında en çok yetiştirilen tahıl ürünü.........dir/dır.

Soru-2) İpek böcekçiliği en çok...................ağaçlarının yetiştirildiği yerlerde yapılmaktadır.

Soru-3)Ülkemizin  balık ihtiyacının büyük bir kısmı...............den/dan sağlanmaktadır.

Soru-4) Maden yataklarının ülkemizde düşük rezervli olması ve ...........halde olmasından dolayı madencilik sektörünü olumsuz etkiler.

Soru-5) Ülkemizdeki her bölgede yüksek rezerve sahip olan maden .............dır/dir/tir.

Soru-6) Ülkemizde madencilik politikalarını meydana getirmek ve madencilik ile ilgili uygulamaları denetlemek için................kurulmuştur.

Soru-7) Krom cevherinin çıkarılmasında Türkiye dünyada ....................sırada yer almaktadır.

Soru-8) Boksit madeninin işlenmesi sonucu elde edilen metal...............dır/dur/Tir.

Soru-9) Türkiye sınırları içinde çıkarılan fosfat madeni...................fosfat  işletmelerinden değerlendirilmektedir.

Soru-10) Sıvı şeklinde doğada elde edilen tek maden............dır/dir.

Soru-11) Termik santralleri çeşitli madenlerle çalışmaktadır. Ülkemizin taş kömürü ile çalışan tek santral...................Termik santralidir.

Soru-12) Enerji kaynakları içinde en güvenilir ve temiz enerji kaynağı .................................dir/dır.

Soru-13) Ülkemizde bulunan tek jeotermal santralin adı.............................dir/dır.

Soru-14) Ülkemizde rezervi olmasına rağmen kullanılmayan enerji kaynağı ...............dır/dir.

Soru-15) Dünyada kurulan ilk milli park...................tır/dir.

  B Grubu Doğru-yanlış Soruları başındaki parantez için (D) veya (Y) yazarak cevaplayınız.

• (    ) Maden çeşitliliği bakımıdan ülkemiz dünyada ilk beş arasında yer alır.
• (    ) Demir sanayinin ham maddesi demirdir.
• (    ) Dünyanın sahip olduğu krom rezervinin toplamının %72'si ülkemizde bulunmaktadır.
• (    ) Ülkemizde Etibank Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu kurulana kadar linyit ve taş kömürü üretim görevini üstlenmiştir.
• (    ) Rusya , dünyada milli parkların en çok yer aldığı ülkedir.
• (    ) Dünyadaki en önemli enerji kaynakları ve madenlerin üretim alanıdır.
• (    ) Oluşmuş olan alüvyal alanların(ovalar) yerleşim amaçlı kullanılması en verimli kullanım şeklidir.
• (    ) Dünyadaki  serbest dolaşım kapsamında yer alan mallar, ihracat rejimi hükümleri içerisindedir.
• (    ) Sivrihisar Kızılcaören Türkiye'nin tek toryum yatağı merkezidir.
• (    ) Devlet izniyle üretilen ürünlerden biri de çeltik'tir.

  C Grubu Sorular; aşağıdaki klasik soruları cevaplandırınız.

1-) Ülkemizde bulunan başlıca bor yatakları hangileridir , yazınız.
2-) Sanayinin , ülkemizde belirli bölgelerde toplanmasının başlıca nedenlerini yazınız.
3-) Her toplumun kültürleri vardır. bu kültürleri oluşturan maddi unsurlar nelerdir yazınız.
4-) Bir bölgeye yada ülkeye Turizmin etkileri nelerdir , ana  başlıklar halinde yazınız.
5-) Ülkemizde kurulan ilk milli parkın neresi olduğunu belirtiniz.
6-) Yağ elde edilen bitkilerden beş tanesinin adını yazınız.

Coğrafya Dersi 9.Sınıf 1.Dönem 1.Yazılı Yoklama Sınavı Soruları

Coğrafya Dersi için Hazırlanmıştır.

Sevgili öğrenciler sayfamızda yayınladığımız sorular , sizlerin yazılılarda nasıl sorular çıkabileceğine ilişkin fikir sahibi olmanız içindir.

Sayfamızdaki sorular daha önceki yıllarda ,öğretmenler tarafından sınavlarda sorulmuş yada örnek olması için sizler için öğretmenlerimiz  tarafından yeni hazırlanmıştır.

Aşağıda verilen yazılı soruları coğrafya öğretmeni tarafından yeni hazırlanmıştır.

Yeni eğitim öğretim yılında başarılar dileriz.

9.Sınıf Coğrafya Anadolu Lisesi ………………….Eğitim Öğretim Yılı 1.Dönem 1.Yazılı Sınavı Sorularıdır.

                                                      SORULAR

Soru-1)  Verilen aşağıdaki terimleri kısaca tanımlayınız:

Saat Dilimi:

Kroki:

Enlem:

Lejant:

Soru-2) Dünyanın diğer tarafında , bir meridyeni tamalayan meridyene anti meridyen denmektedir. O halde Türkiyenin en batısında geçen meridyenin hangi meridyen olduğunu yazınız.

Soru-3) 23 Eylülde 38 doğu meridyeninde bulunan bir noktada 6.20'de güneş doğmaktadır. Aynı anda başka bir merkezde de güneş 17.20 de batmaktadır. Bu bilgiye göre güneşin battığı merkez hangi meridyen üzerindedir?

Soru-4)tarih değiştirme çizgisi nedir, açıklayınız.

Soru-5) Siz eğer 21 Aralıkta gölge boyunuzun sıfır olmasını istiyorsanız hangi enleme gitmeniz gerekiyor ?

Soru-6) Bilindiği gibi iki meridyen arasındaki zaman farkı dünyanın her yerinde 4 dakikadır. İki meridyen arasının 4 dakika olmasının nedeni nedir?

Soru-7) Projeksiyon çeşitleri nelerdir. Projeksiyon çeşitleri nerelerde kullanılır?

Soru-8)Dünyanın günlük hareketlerinin sonuçlarından  beş tanesini yazınız.

Soru-9) Parelel ve meridyenleri çizerek üçer tane özelliğini yazınız.

Soru-10) Dünya haritaları kağıt üzerinde çizildiği zaman gerçeğe uygun olmaz, bunun nedenini  yazınız.

Başarılar dileriz....